Description
Cây neem là cây gì? Nguồn gốc và đặc điểm thực vật
Có thể với nhiều người, Neem Ấn Độ là một cái tên xa lạ, song loại cây này có nhiều tên gọi khác nhau ở nhiều địa phương khác nhau. Để bạn đọc hiểu rõ hơn về cây thuốc vạn năng này, dưới đây là những thông tin thú vị về lá neem.
Cây Neem Ấn Độ và những thông tin thú vị
Cây lá neem Ấn Độ du nhập vào Việt Nam từ những năm 80 và được trồng phổ biến ở nhiều địa phương để lấy bóng mát, phủ xanh đất trống. Vậy cây neem là cây gì?
- Tên cây thuốc: Lá neem Ấn Độ
- Tên gọi khác: Xoan Ấn Độ, Sầu đâu, Xoan ăn gỏi, Xoan chịu hạn, Xoan trắng, Sầu đông, Nim,…
- Danh pháp khoa học: Azadirachta Indica
- Thuộc chi Azadirachta, họ Xoan - Meliaceae
Lý giải về tên gọi “neem Ấn Độ” như sau:
Neem trong tiếng Phạn có ý nghĩa là chữa lành bệnh tật, còn Ấn Độ chỉ cội nguồn của cây thuốc. Khi du nhập về Việt Nam, cây có tên là sầu đâu.
Ngoài ra, trong dân gian cây còn có nhiều tên gọi khác, được đặt theo thói quen vùng miền ở mỗi địa phương.
- Xoan ăn gỏi: Do nhiều nơi dùng lá cây neem làm nguyên liệu cho món gỏi với hương vị đắng, cay rất độc đáo.
- Xoan chịu hạn: Tên gọi này ám chỉ về khả năng chịu hạn, chịu nắng nóng, khả năng sinh trưởng cao, thích hợp khí hậu nóng ẩm ở nước nhiệt đới.
- Xoan trắng: Chỉ cây có hoa màu trắng, để phân biệt với một loại cây khác cũng có tên là xoan, cùng thuộc họ Xoan nhưng có hoa màu tím rất độc.
Đặc điểm thực vật của cây Neem
Cây lá neem Ấn Độ là cây lá rụng nhiệt đới và cận nhiệt đới. Mặc dù là cây thường xanh ưa sống ở khí hậu nắng nóng nhưng khi gặp khô hạn, thời tiết khắc nghiệt cây thường rụng hết lá.
Để bạn đọc hiểu rõ hơn về cây thuốc quý này, dưới đây là những đặc điểm thực vật nhận dạng.
- Cây thân gỗ lớn sinh trưởng rất nhanh, có thể vươn cao tới 15 - 20m, nhiều cây cao tới 25m, các nhánh cây toả rộng hình oval hoặc tròn, rậm rạp, đường kính có thể đạt tới 15m.
- Lá neem Ấn Độ thuộc dạng lá kép, lá con mọc đối xứng, hình chiếc lông chim, phiến lá dài và hẹp, đầu nhọn, có hình răng cưa. Lá cây màu xanh đậm đẹp mắt, dài từ 8 - 10cm.
- Cây có hoa lưỡng tính và hoa đực, màu trắng, có mùi thơm dịu nhẹ. Hoa phát triển từ nách lá.
- Quả hình bầu dục thuôn dài có màu xanh, khi chín chuyển sang màu nâu thẫm rất giống phân chuột.
Nguồn gốc và phân bổ địa lý lá neem Ấn Độ
Chắc hẳn chỉ cần nghe tên, bạn cũng biết cây thuốc này có nguồn gốc từ đất nước Ấn Độ và du nhập đến nhiều nơi trên thế giới.
Cây sinh trưởng ở nước có khí hậu nhiệt đới, cận nhiệt đới nóng ẩm, ưa sống ở vùng khí hậu khô nóng, khô cằn có lượng mưa thấp dưới 700mm.
Trên thế giới cây được tìm thấy nhiều nhất tại Ấn Độ, miền nam Trung Quốc, Australia, Nigeria,…
Tại Việt Nam, cây lá neem Ấn Độ sống chủ yếu ở địa phương nắng gió như Ninh Thuận, An Giang, Bình Thuận,…
Thận trọng khi nhận dạng cây neem Ấn Độ
Nhiều người thắc mắc rằng, liệu cây lá neem Ấn Độ có phải là cây xoan hay không? Đây là 2 loại cây hoàn toàn khác nhau và sự nhầm lẫn có thể gây nên những tác dụng phụ không đáng có, thậm chí có thể gây ngộ độc, tử vong.
Hai loại cây này rất dễ nhầm lẫn, bởi chúng cùng thuộc họ Xoan, có đặc điểm thực vật tương tự nhau, đặc biệt, nhiều địa phương còn gọi chung 2 cây là cây xoan, cây sầu đâu.
Tuy nhiên, lá neem Ấn Độ có màu xanh, hoa màu trắng, lá rất đắng và được dùng để chữa bệnh và làm đẹp. Còn cây xoan Bắc (xoan bản địa, xoan đào, xoan ta) cũng có lá màu xanh nhưng hoa màu tím nhạt.
Đặc biệt, lá cây xoan này rất độc, dùng để diệt sâu bọ, côn trùng, ăn quả có thể dẫn đến ngộ độc, nôn mửa, tiêu chảy, xuất huyết trong nội tạng, suy thận,…
Do đó, trong quá trình thu hái và sử dụng, phải hết sức cẩn thận, tránh dùng nhầm lẫn hai loại cây này.
Bộ phận sử dụng, thu hái và chế biến
Người dân thường sử dụng lá neem và quả trong các bài thuốc chữa bệnh và để làm đẹp. Cây sinh trưởng tươi tốt quanh năm (rụng lá khi gặp hạn), nhưng để bào chế dược liệu, người ta chỉ thu hoạch theo mùa vụ.
Lá cây thu hái vào mùa hè (tháng 4 đến tháng 9) còn thu hoạch quả chín vào tháng 10, tháng 11.
- Lá khô: Lá cây thu hái về, đem rửa nhiều lần sạch sẽ và để cho ráo nước, sau đó tiến hành phơi âm can - tức phơi ở nơi bóng mát, tránh gió cho đến khi khô. Bảo quản trong túi kín và sử dụng dần.
- Bột lá neem Ấn Độ: Lá cây sau khi phơi khô âm can thì đem tán thành bột mịn và sử dụng.
- Quả khô: Thu hái quả chín, phơi nắng cho đến khi khô quắt lại và bảo quản dùng dần.
Ngoài ra, hiện nay có rất nhiều chế phẩm từ cây neem Ấn Độ như bột lá neem, dầu neem, các sản phẩm có thành phần từ neem. Tại Ấn Độ có tới hơn 100 các sản phẩm, chế phẩm từ loại cây này và đang được ứng dụng rộng rãi.
Những công dụng của lá neem Ấn Độ với sức khỏe
Không phải ngẫu nhiên mà loại cây này lại được gọi là cây vạn năng, thần dược. Đã có rất nhiều nghiên cứu khoa học cũng như các tài liệu ghi chép về loài cây này. Thậm chí, ở Ấn Độ, người dân đã sử dụng cây lá neem từ hơn 4.000 năm về trước cho đến tận hiện nay.
Theo Đông y thì lá neem có tính hàn, vị đắng nhưng hậu ngọt, có mặt trong nhiều bài thuốc chữa bệnh.
Loại cây này được rất nhiều nhà khoa học trên thế giới nghiên cứu và những công bố khoa học về công dụng của cây Neem khiến cả giới y học phải kinh ngạc.
Trong cây thuốc có hơn 100 hợp chất hoá học khác nhau, kể đến như Ca, P, chất béo, nimbolide, azadirachtin, diterpenoids,… Trong đó, nổi bật nhất chính là thành phần azadirachtin
Vậy lá neem chữa bệnh gì? Dưới đây là những công dụng tuyệt vời của lá cây vạn năng này.
Dùng lá neem Ấn Độ chữa bệnh tiểu đường hiệu quả
Nghiên cứu của Tạp chí sinh lý học Ấn Độ cho biết, chiết xuất từ lá và dầu hạt của cây có chứa Diterpenoids.
Nhờ đó, lá cây có tác dụng ổn định đường huyết, giúp khí huyết lưu thông dễ dàng mà không gây áp lực ở thành mạch máu, hỗ trợ trị tiểu đường.
Một nghiên cứu của Mỹ cho biết, dùng lá cây liên tục trong 14 ngày sẽ giảm lượng đường trong máu hiệu quả.
Chính vì thế. người bị tiểu đường nhẹ, tuýp 1, 2, người có nguy cơ mắc tiểu đường có thể dùng trà lá neem để uống mỗi ngày.
Công dụng của lá neem Ấn Độ với bệnh béo phì, tim mạch
Cây thuốc này được chứng minh có tác dụng làm giảm cholesterol trong máu rõ rệt, rất phù hợp với người bị bệnh béo phì, bệnh tim mạch.
Uống nước nấu từ lá neem mỗi ngày sẽ hỗ trợ thúc đẩy tuần hoàn máu, cung cấp đủ máu cho tim, đồng thời giảm thiểu nguy cơ nhồi máu cơ tim.
Ngoài ra, cây thuốc còn có công dụng ổn định huyết áp, dùng vào sẽ hết đau đầu, hoa mắt chóng mặt rất hay.
Cây neem chữa bệnh gì? Viêm gan, xơ gan
Nghiên cứu tại Ấn Độ phát hiện trong cây lá có chứa chiết xuất Azadirachta Indica. Đây là một hoạt chất có tác dụng bảo vệ lá gan, ức chế các tác nhân gây hại cho gan, đặc biệt kháng lại những tác động của paracetamol gây tổn thương gan.
Để bảo vệ gan, hỗ trợ điều trị bệnh gan, bạn có thể uống nước lá neem đều đặn mỗi ngày.
Công dụng của cây neem Ấn Độ với dạ dày
Thành phần chiết xuất từ vỏ cây neem có chứa hoạt chất Glycosid, giúp kiểm soát dịch dạ dày, kiểm soát bài tiết acid dạ dày, chữa lành các tổn thương và vết loét ở dạ dày, tá tràng.
Dùng cây lá neem đúng cách sẽ giúp bạn hết ợ nóng, ợ chua, đau rát ở bụng, khó tiêu.
Dùng Neem Ấn Độ chữa bệnh da liễu
Dầu Neem là một chế phẩm chiết xuất từ lá của cây neem, có chứa thành phần Gedunin dồi dào, có tính kháng khuẩn, sát khuẩn, kháng nấm, sát trùng.
Dùng dầu neem pha loãng để điều trị các bệnh da liễu như nấm da, vảy nến,… rất tốt.
Giảm ho, đau họng, hạ sốt, giải cảm
Một lý do khiến cây neem được gọi là cây thuốc quốc dân của người Ấn chính là cây này có thể chữa rất nhiều bệnh khác nhau, kể cả những chứng bệnh thông thường như ho, đau họng, cảm sốt.
Người Ấn Độ thường súc miệng bằng nước lá hoặc xông hơi lá cây để chữa các chứng bệnh này rất đơn giản.
Bị ngộ độc thức ăn hãy dùng Neem Ấn Độ
Thành phần azadirachtin trong cây thuốc có tác dụng sát khuẩn, khi bị ngộ độc thức ăn bạn hãy nhai vài lá cây.
Sau một lúc triệu chứng đau bụng giảm dần, chất độc được bài tiết thải ra ngoài qua đường đại tiện.
Dùng lá neem Ấn Độ chữa bệnh thuỷ đậu, zona thần kinh
Đây là 2 căn bệnh phổ biến mà hầu như bất kỳ ai cũng từng trải qua một lần trong đời, đặc biệt là ở lứa tuổi trẻ em, người già, người sức đề kháng kém.
Khi mắc bệnh, hãy tắm nước nấu từ lá neem 2 ngày sẽ giảm đau, hết mẩn đỏ, mụn nước. Đặc biệt, khi khỏi bệnh da sẽ được tái tạo phục hồi, không để lại sẹo thâm mất thẩm mỹ.
Cây neem Ấn Độ - niềm hy vọng mới cho bệnh nhân ung thư
Khi nghiên cứu về thành phần nimbolide, azadirachtin trong lá cây, các nhà khoa học đã bất ngờ khi phát hiện ra rằng, nó có khả năng ức chế sự phát triển và nhân bản của tế bào ung thư. Đồng thời kích thích cơ thể sản sinh các tế bào bạch cầu, tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể để chống lại u nhú.
Mặc dù chưa có công bố chính thức nào nhưng cây lá neem vẫn được nhiều bệnh nhân ung thư tin dùng. Bệnh nhân ung thư cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng.
Xua đuổi và diệt muỗi, côn trùng gây bệnh truyền nhiễm
Trung tâm nghiên cứu Volcani ở Israel xác định rằng, chiết xuất từ lá cây có tác dụng ức chế khả năng sinh sản và tiêu diệt côn trùng.
Nhờ đó, cây thuốc giúp xua đuổi muỗi Anopheline gây bệnh sốt rét, chống muỗi Aedes, chống virus Zika và muỗi gây sốt xuất huyết.
Nhiều nước trên thế giới ứng dụng để bào chế các chế phẩm thuốc xịt muỗi, côn trùng, thuốc diệt côn trùng,…
Chăm sóc làm đẹp với cây lá neem Ấn Độ
Những công dụng của cây neem với sức khỏe rất tuyệt vời và quý giá, quả không sai khi ví loại cây này như vị thuốc vạn năng chữa bách bệnh. Thế nhưng, cây thuốc này còn tuyệt vời hơn nữa khi ngoài công dụng với sức khoẻ thì nó cũng là thần dược cho sắc đẹp.
Từ lâu, cây lá neem đã xuất hiện trong nhiều liệu pháp, các sản phẩm làm đẹp. Dưới đây là những cách dùng lá neem để làm đẹp mà bạn có thể sử dụng.
Dùng bột lá neem trị mụn, làm đẹp da
Trong bột lá có chứa vitamin C, Quercetin, Nimbin, Nimbo Steroid có tác dụng chống viêm, kháng khuẩn, chống oxy hóa dồi dào, các acid amin rất tốt để trị mụn.
Bột lá neem Ấn Độ có tác dụng làm sạch lỗ chân lông, trị mụn trứng cá, trị mụn thâm, làm mờ các vết thâm ở da, kiềm dầu cho da nhờn, dưỡng da trắng sáng rất hiệu quả.
Bạn có thể đắp mặt nạ làm đẹp da bằng cách trộn bột lá với sữa tươi, sữa chua không đường, tinh bột nghệ 3 lần/tuần.
Lá neem đắp mặt đẩy lùi lão hoá
Các hoạt chất nimbolide và quercetin trong lá cây là chất chống oxy hóa mạnh, ngăn chặn lão hoá da, chống chảy xệ da mặt, cung cấp acid béo cho da, cấp ẩm cho da, chống lại gốc tự do gây hại DNA.
Chính vì thế, nhiều phụ nữ yêu thích sử dụng bột lá neem để làm đẹp da mặt mỗi ngày.
Bột lá neem làm trắng răng, ngừa sâu răng
Lá cây có tính kháng khuẩn, diệt khuẩn rất mạnh, chính vì thế nó được ứng dụng để sản xuất kem đánh răng.
Ngoài ra, nó còn có tác dụng ngừa sâu răng, chữa viêm lợi, chống chảy máu chân răng, bảo vệ răng chắc khỏe.
Lá neem gội đầu để trị gàu, kích thích mọc tóc
Hàm lượng axit béo dồi dào rất có lợi cho da đầu, kích thích tóc mọc, trị gàu, phù hợp với người bị rụng tóc, hói đầu, người không hợp với các dầu gội đầu công nghiệp.
Bạn có thể dùng lá neem ngâm nước nóng qua đêm rồi trộn cùng mật ong, đem xay nhuyễn để dùng như dầu gội bình thường.
Các cách sử dụng lá neem Ấn Độ trong chữa bệnh và làm đẹp
Có thể thấy, cây neem là một loại cây tuyệt vời có vô vàn công dụng cho sức khỏe và sắc đẹp.
Dưới đây là những cách sử dụng hiệu quả và phổ biến nhất:
- Sắc nước thuốc/Hãm nước trà: Dùng 6 - 10 lá cây đun hoặc hãm với 300ml nước sôi, dùng để uống mỗi ngày. Nên uống sau khi ăn 15 phút.
- Đắp mặt nạ: Trộn đều 1 thìa bột lá + 2 thìa nước lọc + ½ thìa mật ong (hoặc thay bằng nước cốt chanh, sữa chua, sữa tươi,…), đắp lên da mặt khoảng 20 phút sau đó rửa lại sạch bằng nước.
- Dùng để gội đầu: Ngâm lá vào nước nóng qua đêm, sau đó cho thêm 1 thìa mật ong vào và đem xay nhuyễn được hỗn hợp sánh đặc dùng để gội đầu.
- Làm kem đánh răng: Pha bột với nước được hỗn hợp sánh đặc dùng thay kem đánh răng thông thường.
- Làm gỏi lá neem: Đây là món ăn đặc sản của An Giang, dùng làm nguyên liệu trong các món gỏi với xoài xanh, thịt luộc, cá sặc, dưa leo,… Món ăn có đủ vị chua cay, hơi đắng.
Ngoài ra, trên thị trường hiện nay có nhiều sản phẩm được điều chế từ cây lá neem mà bạn có thể sử dụng như trà lá neem dạng bột, dạng viên, dầu lá neem, kem đánh răng lá neem, sữa rửa mặt lá neem,…
Những tác dụng phụ của lá neem bạn nên biết
Đúng là lá neem có thể chữa rất nhiều bệnh cũng rất tốt để làm đẹp nhưng không phải ai cũng có thể sử dụng. Ngoài ra, cây thuốc này cũng có thể khiến người dùng gặp một số tác dụng phụ.
Khi sử dụng cây lá neem Ấn Độ, bạn cần chú ý những điều sau:
- Đối tượng phù hợp với lá neem: Người bị huyết áp cao, tiểu đường, béo phì, bệnh tim mạch, viêm gan, xơ gan, đau dạ dày tá tràng, người bị bệnh đường ruột, bệnh da liễu, người bị ngộ độc thực phẩm, thuỷ đậu, zona thần kinh, bệnh nhân ung thư,…
- Đối tượng không được sử dụng: Bệnh nhân bị suy gan, suy thận nặng, phụ nữ đang có thai và cho con bú (gây giảm huyết áp ở mẹ bầu), trẻ em dưới 2 tuổi và trẻ sơ sinh (gây tiêu chảy, nôn mửa, hôn mê).
- Tác dụng phụ có thể gặp: Cồn cào, khó chịu, kích ứng dạ dày nhưng không quá nguy hiểm. Nếu sau khi dùng neem mà thấy đói bụng nên chờ 1 tiếng sau đó hãy ăn uống.
Bên cạnh đó, chúng tôi cũng nhấn mạnh thêm một lần nữa, bạn phải phân biệt và dùng đúng cây lá neem Ấn Độ, không nhầm lẫn với cây xoan của Việt Nam. Cây xoan Việt Nam rất độc, có thể gây ngộ độc và nguy hiểm đến tính mạng.
Cây lá neem Ấn Độ mua ở đâu? Giá bán hiện nay bao nhiêu?
Trước đây, cây neem được trồng chủ yếu ở nơi khô hạn khắc nghiệt để lấy bóng mát, phủ xanh đất trọc. Thế nhưng thời gian gần đây, người dân đã tìm hiểu và dùng cây lá neem ứng dụng vào các bài thuốc chữa bệnh và để làm đẹp.
Chính vì thế, nhu cầu mua và sử dụng lá cây đang tăng nhanh một cách chóng mặt. Để mua lá thuốc này, bạn có thể đến cửa hàng thuốc Đông y hoặc đại lý phân phối dược liệu.
Hiện nay, giá bán lá neem sấy khô dao động từ 200.000 đến 250.000/kg và giá bột lá neem Ấn Độ từ 280.000 - 350.000/kg.
Để đảm bảo an toàn cho sức khỏe khi sử dụng cây thuốc chữa bệnh kể cả khi làm đẹp thì bạn cần phải mua dược liệu ở địa chỉ uy tín chất lượng.
Nhiều cơ sở chạy theo lợi nhuận nên sử dụng dược liệu không sạch, quy trình bào chế không vệ sinh hay dùng hoá chất bảo quản để giữ dược liệu được lâu hơn. Điều này có thể gây dị ứng khi sử dụng trên da mặt, tóc và đặc biệt không tốt cho sức khoẻ về lâu dài.
