Rối loạn tiêu hóa là gì?

Rối loạn tiêu hóa là tình trạng bệnh lý xảy ra khi đường tiêu hóa xuất hiện các dấu hiệu bất thường về cấu trúc hoặc hoạt động. Theo đó, các chuyên gia y tế đã chia làm hai loại chính gồm:Tình trạng xuất hiện với các triệu chứng đa dạng, ảnh hưởng cùng lú...

Đối tượng dễ bị rối loạn tiêu hóa

Rối loạn tiêu hóa có thể xảy ra ở mọi độ tuổi, mọi đối tượng. Tuy nhiên, các nhóm nguy cơ phải kể đến gồm:

1. Trẻ em và thanh thiếu niên

Rối loạn chức năng tiêu hóa và rối loạn nhu động thường xảy ra ở nhóm đối tượng từ sơ sinh đến 18 tuổi. Tình trạng này gây nên những cản trở nghiêm trọng đối với sức khỏe cũng như sinh hoạt hàng ngày. Một số triệu chứng phổ biến nhất gồm: đau bụng, buồn nôn, táo bón, tiêu chảy… Trong đó, rối loạn tiêu hóa chức năng chiếm ít nhất 40 - 50% các trường hợp, phần lớn liên quan đến dấu hiệu đau bụng.

2. Người cao tuổi

Khi tuổi cao, lão hóa diễn ra mạnh mẽ, là yếu tố chủ yếu gây nên hiện tượng rối loạn hệ tiêu hóa thường gặp. Cụ thể như sau:Ngoài ra, một số nhóm đối tượng nguy cơ có thể xuất phát từ tiền sử bệnh lý, lối sống, thói quen sinh hoạt, lao động… hàng ngày. Cụ thể gồm:

Nguyên nhân rối loạn tiêu hóa

Rối loạn tiêu hóa xuất phát từ một số bệnh lý liên quan đến hệ thống này. Trong đó, các yếu tố điển hình phải kể đến gồm:(2)

1. Chế độ ăn uống

Chế độ ăn uống, dinh dưỡng hàng ngày ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của hệ tiêu hóa. Vì vậy, tình trạng rối loạn phần lớn xuất phát từ nhóm nguyên nhân này. Trong đó, một số loại thực phẩm có nguy cơ cao gây tác động tiêu cực cho tiêu hóa gồm:

2. Uống nhiều thức uống chứa cồn

Rượu bia sẽ kích thích cơ vòng thực quản, gây nên hiện tượng ợ chua và một loạt các vấn đề nghiêm trọng khác. Do đó, để bảo vệ một hệ tiêu hóa khỏe mạnh, việc hạn chế sử dụng là cần thiết.

3. Bệnh lý liên quan đến dạ dày

Các bệnh lý liên quan đến dạ dày cũng là nguyên nhân phổ biến dẫn đến rối loạn tiêu hóa. Trong đó, hai tình trạng điển hình phải kể đến gồm:

4. Viêm đại tràng

Đây là bệnh viêm ruột, ảnh hưởng đến niêm mạc đại trực tràng. Tình trạng này thường xuất hiện phổ biến ở nhóm đối tượng từ 30 - 40 tuổi, kể cả nam và nữ. Bệnh được nhận biết với nhiều triệu chứng đa dạng như: tiêu chảy, nhầy và/hoặc máu trong phân, đi tiêu thường xuyên, mệt mỏi…

5. Viêm ruột thừa cấp

Đây là tình trạng ruột thừa bị viêm đột ngột. Bệnh thường xảy ra ở độ tuổi từ 10 - 30 tuổi, trong đó nam giới chiếm tỉ lệ cao hơn. Viêm ruột thừa cấp tính ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của hệ tiêu hóa, những cơn đau dữ dội xuất hiện kèm các triệu chứng tiêu chảy, đầy hơi, cứng bụng… Nếu tình trạng này không được điều trị kịp thời, nguy cơ cao có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, chẳng hạn như ruột thừa bị vỡ, nhiễm trùng phúc mạc…

6. Bệnh sỏi đường tiết niệu

Sỏi đường tiết niệu xuất hiện do sự tích tụ của các khoáng chất, axit và muối trong nước tiểu. Khi tình trạng trở nên nghiêm trọng, người bệnh sẽ có cảm giác đau dữ dội ở xương sườn, lưng, bụng. Đây cũng được coi là một trong các nguyên nhân dẫn đến hiện tượng rối loạn đường tiêu hóa.

Triệu chứng rối loạn tiêu hóa

Triệu chứng của rối loạn tiêu hóa phụ thuộc vào từng nguyên nhân (bệnh dạ dày, do chế độ ăn…). Tuy nhiên, nhìn chung, tình trạng này thường xuất hiện với một số dấu hiệu dễ nhận biết như sau:(4)

Biến chứng của rối loạn tiêu hóa

Rối loạn tiêu hóa xuất phát từ nhiều nguyên nhân bệnh lý khác nhau. Vì vậy, tình trạng có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, chẳng hạn như:Đặc biệt, người bệnh cần liên hệ ngay với bác sĩ để được chẩn đoán chính xác nếu gặp phải các triệu chứng nghiêm trọng. Cụ thể bao gồm:

Rối loạn tiêu hóa có nguy hiểm không?

Rối loạn tiêu hóa có thể gây nguy hiểm cho người bệnh nếu như không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Nguyên nhân bởi tình trạng này cho thấy cơ thể có thể đang phải đối mặt với một hoặc nhiều bệnh lý khác nhau, liên quan đến dạ dày, đại tràng, đường ruột… Trường hợp rối loạn do ăn uống cũng là nguyên nhân phổ biến, nhưng nếu không kiểm soát cũng rất dễ dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng về sau (ngộ độc, viêm loét…).

Chẩn đoán rối loạn tiêu hóa

Rối loạn tiêu hóa có thể ảnh hưởng đến một hoặc nhiều bộ phận, cơ quan trong hệ thống. Dựa trên kết quả khám và đánh giá tâm lý (nếu có), bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp chẩn đoán phù hợp để có kết luận chính xác. Một số xét nghiệm được sử dụng phổ bi...

Điều trị rối loạn tiêu hóa

Quá trình điều trị rối loạn hệ tiêu hóa sẽ khác nhau tùy thuộc vào kết quả chẩn đoán, nguyên nhân gây bệnh… Tuy nhiên, nhìn chung, đối với trường hợp này, người bệnh có thể sẽ được khuyên thực hiện một số phương pháp sau:

Biện pháp phòng ngừa rối loạn tiêu hóa

Rối loạn tiêu hóa ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, tâm lý cũng như sinh hoạt, lao động hàng ngày. Vì vậy, việc chủ động phòng ngừa ngay từ ban đầu là thực sự cần thiết và quan trọng. Một số biện pháp hữu ích gồm:

1. Ngăn các tác nhân gây ảnh hưởng xấu cho đường tiêu hóa

Các tác nhân này bao gồm thói quen sinh hoạt, ngủ nghỉ, ăn uống, thực phẩm sử dụng gây hại cho tiêu hóa (rượu bia, đồ cay nóng, dầu mỡ…)… Ngoài ra, thuốc không kê đơn hoặc kê đơn cũng có thể dẫn đến rối loạn hệ tiêu hóa nếu cơ thể bị nhạy cảm và dị ứng. Do đó, trước khi sử dụng, việc tham khảo ý kiến bác sĩ luôn cần được ưu tiên.

2. Đưa chất xơ trở thành thành phần chính trong thực đơn hàng ngày

Thực phẩm giàu chất xơ (trái cây, rau củ, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu…) rất có lợi cho hoạt động tiêu hóa. Một số lợi ích quan trọng phải kể đến như:Ngoài ra, việc kết hợp chất xơ hòa tan và không hòa tan cũng là một giải pháp hữu ích để cải thiện hoạt động hệ tiêu hóa. Loại thức nhất chủ yếu tồn tại trong các loại hạt, đậu (đậu tây, đậu đen và đậu lima), trái cây (bơ, mơ, lê) và rau (cà rốt, củ cải). Trong khi đó, chất xơ không hòa tan có thể tìm thấy chủ yếu trong ngũ cốc, rau và trái cây.

3. Uống đủ nước

Nước có vai trò rất quan trọng đối với chức năng đường ruột. Việc uống đủ nước mỗi ngày sẽ giúp làm sạch hệ thống tiêu hóa, làm mềm phân và ngăn ngừa táo bón. Ngoài ra, điều này còn giúp tăng hiệu quả phân hủy thức ăn cũng cải thiện khả năng hấp thụ dinh dưỡng của cơ thể. Lượng nước lý tưởng nhất để bổ sung mỗi ngày là 2 lít.

4. Sử dụng chế phẩm sinh học

Việc sử dụng kết hợp men vi sinh vào chế độ ăn hàng ngày cũng là giải pháp cho một hệ tiêu hóa khỏe mạnh. Một số điển hình phải kể đến như sữa chua, thực phẩm lên men… là nguồn cung cấp Probiotics dồi dào cho đường ruột. Nhưng cần thận trọng với các loại thực phẩm lên men, chỉ dùng vừa đủ.

5. Vận động cơ thể và tập thể dục thường xuyên

Thói quen tập thể dục ít nhất 150 phút mỗi ngày sẽ giúp duy trì chức năng hệ tiêu hóa, hỗ trợ điều hòa đường ruột để ngăn ngừa táo bón hiệu quả. Bên cạnh đó, việc tập luyện đều đặn còn đem lại rất nhiều lợi ích quan trọng khác cho cơ thể.

6. Hạn chế thức ăn nhiều chất béo

Nhóm thực phẩm này sẽ gây cản trở cho hoạt động hệ tiêu hóa, dễ dẫn đến đau bụng, táo bón. Tuy nhiên, nếu chế độ ăn giàu chất béo lành mạnh (axit béo Omega-3) kết hợp chất xơ lại đem đến hiệu quả tích cực.

7. Hạn chế căng thẳng

Căng thẳng có thể gây ra một loạt các vấn đề về tiêu hóa như viêm, chán ăn, đầy bụng, chuột rút… Vì vậy, để quản lý stress hiệu quả, các giải pháp hữu ích có thể thực hiện gồm tập thể dục, yoga, thiền…

Bị rối loạn tiêu hóa nên ăn gì và kiêng gì?

Chế độ ăn có ảnh hưởng rất lớn đối với quá trình điều trị, chăm sóc và phục hồi chứng rối loạn tiêu hóa. Các nhóm thực phẩm nên ăn và nên kiêng gồm:Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật nội soi tiêu hóa (BVĐK Tâm Anh TP.HCM) và Khoa Tiêu hóa - Gan mật - Tụy...