Cây Vải (Quả Vải, Lệ Chi) – Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam – Đỗ Tất Lợi
Mô tả cây
Vải là một cây to có thể cao tới 10m. Cành thường mọc ngang, lá kép chắn, gồm 3 đến 4 đối lá chét hình mác, hay thuôn dài, hai đầu tù, dai, mặt trên bóng, mặt dưới mờ. Hoa mọc thành chuỳ tận cùng, trên cành mang hoa phủ đầy lồng nâu nhạt. Hoa không cánh, 5 lá đài đánh nhau. Nhị 7-10, 3 lá noãn nhưng 1 lép nên bầu chỉ có 2 ô, mỗi ô chứa một noãn. Quả hình cầu, to gần bằng quả trứng gà, vỏ quả khô và mỏng, sần sùi chứa một hạt to bao bọc bởi một áo hạt trắng, mẫm, nhiều nước, thơm ngọt và chua, ăn được.
Phân bố, thu hái và chế biến
Cây vải được trồng ở khắp Việt Nam, còn thấy ở Campuchia, Lào, Trung Quốc, Thái Lan, phía bắc Ấn Độ.Quả vải thu hoạch vào tháng 5-6 dùng ăn tươi hay sấy khô hoặc đóng hộp dùng dần. Hạt vải thái mỏng phơi hay sấy khô dùng làm thuốc với tên lệ chi hạch.
Thành phần hoá học
Trong áo hạt (tử y) ta thường gọi là múi vải có chất đường chủ yếu là glucoza (66%); một ít dưới dạng sacaroza (5%); protein 1,5%; chất béo 1,4%; vitamin C (trung bình 40mg trong 100g dịch áo hạt) vitamin C, vitamin A và B (hai thứ vitamin này thường chỉ thấy trong áo hạt tươi, khổ thì thường mất đi), axit citric.Trong hạt vải (lệ chi hạch) có tanin 1-1,5%, độ tro 1-1,2%, độ ẩm 10-12%, chất béo 5-6%.Trong hạt vải có metylencyclopropyglyxin
Công dụng và liều dùng
Áo hạt được dùng ăn và làm thuốc từ lâu đời. Trong tài liệu cổ người ta cho rằng áo hạt có vị ngọt, chua, tính bình hay ôn, không có độc. Có tác dụng nuôi huyết, làm hết phiền khát, tiêu thũng, chữa những bệnh mụn nhọt, làm cho đậu mọc dẻ, ăn nhiều đẹ...
Đơn thuốc có Vải và Hạt vải
Chữa nhọt:Múi vải giã nát với ô mai thành cao đắp lên mụn nhọt (theo sách Tế sinh bị lãm).Đơn khác: 5-7 múi vải giã nát với ít hồ nếp, dàn thành miếng cao dán lên nơi mụn nhọt (để hở miệng) (theo sách Phổ tế phương).Chữa nấc:Vải cả quả đốt thành than tán bột hoà với nư...
Bạn đã thích câu chuyện này ?
Hãy chia sẻ bằng cách nhấn vào nút bên trên
Truy cập trang web của chúng tôi và xem tất cả các bài viết khác!