Vai trò của thận

Thận được ví như nhà máy lọc và xử lý chất độc cho cơ thể. Nhiệm vụ chính của thận là sản xuất và bài tiết nước tiểu, giúp loại bỏ các chất độc tồn đọng trong máu và giúp các chất trong hệ tuần hoàn ổn định về nồng độ. Chưa kể, thận còn tham gia vào một số hoạt động nội tiết, ảnh hưởng đến quá trình tạo máu, xương và ổn định huyết áp.

Bệnh thận là gì?

Bệnh thận là thuật ngữ chung dùng để chỉ những trường hợp thận bị tổn thương, hư hỏng và không thể lọc máu theo cách bình thường. Những bệnh nhân mắc đái tháo đường hoặc huyết áp cao là những người có nguy cơ mắc bệnh thận. Nếu bạn bị suy thận giai đo...

Dấu hiệu bệnh thận dễ nhận biết

1. Mệt mỏi, suy nhược cơ thể

Khi chức năng thận suy giảm có thể dẫn đến sự tích tụ độc tố và tạp chất trong máu. Điều này khiến người bệnh cảm thấy mệt mỏi, cơ thể yếu ớt và khó tập trung. Một biến chứng khác của bệnh thận là thiếu máu, gây suy nhược cơ thể và mệt mỏi.

2. Khó ngủ

Khi quá trình lọc máu ở thận gặp vấn đề, chất độc sẽ ở lại trong máu thay vì thải ra khỏi cơ thể qua nước tiểu. Điều này có thể khiến người bệnh gặp phải tình trạng khó ngủ. Với những người mắc bệnh mạn tính như béo phì, suy thận, chứng ngưng thở khi ngủ cũng dễ bị mắc bệnh thận hơn so với người bình thường.

3. Da khô và ngứa

Da khô và ngứa cũng là dấu hiệu của bệnh về khoáng chất và xương. Vì thận đảm nhận vai trò quan trọng trong quá trình loại bỏ chất thải và chất lỏng dư thừa ra khỏi cơ thể, giúp tạo ra các tế bào hồng cầu, giúp xương chắc khỏe và hoạt động để duy trì lượng khoáng chất phù hợp trong máu. Khi mắc bệnh thận, thận không còn khả năng giữ cân bằng khoáng chất và chất dinh dưỡng trong máu.

4. Thường xuyên có nhu cầu đi tiểu

Nếu bạn cảm thấy thường xuyên mắc tiểu, đặc biệt vào ban đêm, đây có thể là dấu hiệu của bệnh thận. Khi các bộ lọc của thận bị hư hỏng, làm tăng cảm giác muốn đi tiểu. Đôi khi đây cũng là dấu hiệu của nhiễm trùng tiết niệu hoặc phì đại tuyến tiền liệt ở nam giới.

5. Tiểu máu

Khi thận gặp vấn đề, trong quá trình lọc máu chúng sẽ không thể giữ được hết những tế bào máu trong cơ thể. Điều này đồng nghĩa với việc các tế bào máu có thể bị “rò rỉ” ra ngoài theo đường nước tiểu. Ngoài việc báo hiệu bệnh thận, máu trong nước tiểu có thể là dấu hiệu của khối u, sỏi thận hoặc nhiễm trùng.

6. Nước tiểu có nhiều bọt

Khi đi tiểu, bạn sẽ thấy nhiều bọt nước tiểu nổi lên như khi đánh trứng và bạn cần phải xả nước nhiều lần mới khiến chúng biến mất hoàn toàn. Đây là dấu hiệu bệnh thận bạn dễ nhận biết và cần lưu ý.

7. Sưng mắt cá chân, bàn chân

Suy giảm chức năng thận trong quá trình lọc máu có thể dẫn đến tình trạng tích tụ lượng lớn natri trong cơ thể. Điều này gây sưng ở bàn chân và mắt cá chân của bệnh nhân. Ngoài ra, hiện tượng sưng ở chi dưới cũng có thể là dấu hiệu của bệnh tim, bệnh gan và các vấn đề mãn tính về tĩnh mạch chân.

8. Gây mất khẩu vị, chán ăn

Một dấu hiệu bệnh thận rất chung chung và dễ nhầm lẫn với các bệnh khác là tình trạng mất vị giác, chán ăn. Khi gặp phải tình trạng này có thể do thận đã bị suy giảm chức năng, gây ra tình trạng tích tụ độc tố trong cơ thể.

9. Cơ bắp thường xuyên bị chuột rút

Khi chức năng thận bị suy giảm, quá trình lọc máu diễn ra không bình thường sẽ dẫn đến tình trạng mất cân bằng điện giải. Khi gặp phải tình trạng này, cơ thể sẽ dễ bị hạ canxi, không kiểm soát được phốt pho,… gây ra tình trạng chuột rút cơ.

Các bệnh thường gặp ở thận

1. Suy thận

Suy thận là bệnh thận thường gặp, chỉ tình trạng suy giảm nghiêm trọng chức năng hệ bài tiết, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe bệnh nhân. Suy thận được chia thành hai cấp độ khác nhau, bao gồm: suy thận cấp tính và suy thận mạn tính. (1)Với bệnh nhân suy thận cấp tính, nếu có thể phát hiện sớm và điều trị kịp thời thì thận sẽ có khả năng hồi phục chức năng cao. Còn với bệnh nhân suy thận mạn tính sẽ phải chấp nhận việc sống chung với bệnh này, mọi phương pháp can thiệp, điều trị cũng chỉ nhằm duy trì tình trạng hoạt động hiện tại của thận và ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng trong tương lai.

2. Sỏi thận

Sỏi thận cũng là một bệnh về thận phổ biến khác. Chúng xảy ra khi khoáng chất và các chất khác trong máu kết tinh trong thận, tạo thành khối rắn (sỏi). Sỏi thận thường ra khỏi cơ thể khi đi tiểu. Sỏi thận đi ra ngoài sẽ gây cảm giác cực kỳ đau đớn, nhưng chúng hiếm khi gây ra các vấn đề nghiêm trọng.

3. Viêm thận bể thận (nhiễm trùng thận)

Viêm thận bể thận hay nhiễm trùng thận là một loại nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI). Nhiễm trùng thận bắt đầu trong ống dẫn nước tiểu từ cơ thể (niệu đạo) hoặc trong bàng quang. Nhiễm trùng có thể di chuyển đến một hoặc cả hai quả thận. Khi bị nhiễm trùng thận cần được điều trị y tế kịp thời.Nếu không được điều trị đúng cách, nhiễm trùng gây tổn thương lâu dài cho thận.Vi khuẩn có thể lây lan vào máu và gây nhiễm trùng nguy hiểm. Điều trị nhiễm trùng thận thường bao gồm thuốc kháng sinh được dùng trong bệnh viện.

4. Viêm cầu thận

Viêm cầu thận là tình trạng viêm nhiễm của các tiểu cầu thận. Cầu thận gồm những cấu trúc cực kỳ nhỏ bên trong thận, có chức năng lọc máu. Viêm cầu thận có thể do nhiễm trùng, thuốc hoặc rối loạn xảy ra trong hoặc ngay sau khi sinh (bất thường bẩm sinh).

5. Hội chứng thận hư

Hội chứng thận hư chỉ một nhóm các triệu chứng cho thấy thận của bạn không hoạt động bình thường. Những triệu chứng này bao gồm tình trạng “rò rỉ” nhiều protein trong nước tiểu (protein niệu) hoặc ở mức độ thấp hơn là chứng giảm albumin máu, sưng tấy ở các bộ phận của cơ thể hay phù nề. Thận của bạn được tạo thành từ khoảng một triệu đơn vị lọc - nephron.Mỗi nephron bao gồm một bộ lọc, được gọi là cầu thận và một ống nhỏ. Cầu thận lọc máu của bạn và ống nhỏ đưa các chất cần thiết trở lại máu của bạn và loại bỏ chất thải và nước thừa, những chất này trở thành nước tiểu. Hội chứng thận hư thường xảy ra khi các tiểu cầu thận bị viêm, cho phép quá nhiều protein rò rỉ từ máu vào nước tiểu.

6. Ung thư thận

Ung thư thận là sự phát triển bất thường của các tế bào trong mô thận của bạn. Theo thời gian, những tế bào này tạo thành một khối gọi là khối u. Ung thư bắt đầu khi một thứ gì đó kích hoạt sự thay đổi trong các tế bào và chúng phân chia ngoài tầm kiểm soát. Một khối u ung thư hoặc ác tính có thể lây lan sang các mô và cơ quan quan trọng khác.U thư thận có nhiều dạng, tuy nhiên phổ biến nhất chính là ung thư biểu mô tế bào thận. Khi bị ung thư thận, người bệnh cần chủ động tầm soát cũng như điều trị, can thiệp càng sớm càng tốt.

7. Bệnh thận nhiễm mỡ

Bệnh thận nhiễm mỡ là sự tích tụ mô mỡ xảy ra ở một số vùng của thận, bao gồm khoang sau phúc mạc, khoang quanh thận bên ngoài bao thận, rốn thận và vùng xoang. Các mô mỡ này góp phần trực tiếp chèn ép vật lý lên thận, cản trở chức năng thận. Sự chèn ép có thể được kết hợp bởi áp lực trong ổ bụng tăng cao.

8. Thận đa nang

Bệnh thận đa nang chỉ một rối loạn di truyền gây ra nhiều u nang (túi nhỏ chứa chất lỏng) phát triển trong thận. Những u nang này có thể cản trở chức năng thận và gây suy thận. Điều quan trọng cần lưu ý các nang thận riêng lẻ khá phổ biến và hầu như luôn vô hại. Tuy nhiên, bạn không nên nhầm lẫn chúng với bệnh thận đa nang, vì đây là một tình trạng riêng biệt, nghiêm trọng hơn.

Nguyên nhân gây bệnh thận

Bệnh thận có thể do nhiều nguyên nhân, nguyên nhân phổ biến dẫn đến bệnh thận chính là:

1. Đái tháo đường

Bệnh thận do biến chứng đái tháo đường gây ra, đây là tình trạng quá nhiều glucose (hoặc đường trong máu) làm hỏng bộ lọc của thận. Theo thời gian, thận của bạn bị tổn thương đến mức chúng không còn thực hiện tốt công việc lọc chất thải và chất lỏng dư thừa từ máu của bạn.Dấu hiệu đầu tiên của bệnh thận do đái tháo đường có protein trong nước tiểu. Khi các bộ lọc bị hỏng, một loại protein gọi là albumin mà bạn cần để duy trì sức khỏe sẽ đi ra khỏi máu và vào nước tiểu. Một quả thận khỏe mạnh không để albumin đi từ máu vào nước tiểu.

2. Huyết áp cao

Huyết áp cao có thể làm hỏng các mạch máu trong thận khiến chúng không hoạt động tốt. Nếu các mạch máu trong thận của bạn bị tổn thương, thận sẽ không hoạt động tốt để loại bỏ chất thải và chất lỏng dư thừa ra khỏi cơ thể. Chất lỏng dư thừa trong mạch máu sau đó có thể làm tăng huyết áp nhiều hơn, tạo ra một chu kỳ nguy hiểm.

3. Một số nguyên nhân khác dẫn đến bệnh thận

Bệnh thận có nguy hiểm không?

Bệnh thận là một bệnh nguy hiểm, nếu không điều trị kịp thời sẽ dẫn đến các biến chứng nguy hiểm. Trong đó, bệnh thận mãn tính có thể tiến triển thành suy thận giai đoạn cuối, gây tử vong nếu không được điều trị thay thế thận. (2)

Biến chứng bệnh thận

1. Thiếu máu

Thiếu máu ở bệnh thận là một yếu tố nguy cơ độc lập gây tử vong. Nó đã được chứng minh thúc đẩy sự tiến triển nhanh hơn của chứng phì đại tâm thất trái, nhu cầu oxy ngoại biên và trầm trọng thêm các vấn đề về tim mạch. Nguy hiểm hơn, thiếu máu do suy th...

2. Bệnh tim

Bệnh nhân mắc bệnh thận mạn tính (CKD) có nguy cơ tim mạch cao biểu hiện như bệnh động mạch vành, suy tim, rối loạn nhịp tim và đột tử do tim. Các biến chứng về tim mạch cũng là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở nhóm người mắc bệnh thận. CKD gây ra tình trạng tiền viêm mạn tính toàn thân góp phần vào quá trình tái tạo mạch máu và cơ tim dẫn đến tổn thương xơ vữa động mạch, vôi hóa mạch máu và lão hóa mạch máu cũng như xơ hóa cơ tim và vôi hóa van tim, thúc đẩy quá trình lão hóa nhanh của hệ thống tim mạch.

3. Tăng kali máu

Một biến chứng được phát hiện thường xuyên ở những bệnh nhân mắc bệnh thận mạn tính (CKD). Sự gia tăng nồng độ kali huyết thanh này có liên quan đến việc giảm bài tiết ion qua thận. Tăng kali máu có liên quan đến việc sử dụng thuốc để giảm sự tiến triển của CKD hoặc để kiểm soát các bệnh liên quan như đái tháo đường và suy tim.

4. Tích tụ nước trong cơ thể

Giữ nước xảy ra khi cơ thể bạn tích tụ nhiều chất lỏng. Điều này dẫn đến sưng chân tay (phù nề), huyết áp cao, có dịch trong phổi,… và nhiều hệ lụy nguy hiểm đến sức khỏe khác. Tình trạng giữ nước trong cơ thể cần phải được can thiệp và điều trị kịp thời.

5. Bệnh về xương và tăng phốt phát trong máu

Cơ thể bạn cần phốt phát để giúp hình thành, củng cố xương và răng. Nó cũng giúp các tế bào của bạn sản xuất năng lượng và xây dựng màng tế bào. Nhưng nếu mức phốt phát của bạn quá cao, nó loại bỏ canxi khỏi xương, khiến xương trở nên giòn. Nó cũng có thể gây lắng đọng canxi trong mắt, phổi, tim và mạch máu của bạn, làm tăng nguy cơ đau tim, đột quỵ và tử vong theo thời gian.

6. Sức khỏe tinh thần

Những người bị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) có nguy cơ gia tăng rối loạn mạch máu não như đột quỵ. Những người mắc bệnh thận giai đoạn cuối hoặc đang chạy thận nhân tạo có nhiều khả năng suy giảm nhận thức sa sút trí tuệ, đột quỵ.

Phương pháp chẩn đoán bệnh thận

1. Xét nghiệm máu

Xét nghiệm máu được xem là phương pháp chẩn đoán bệnh thận được sử dụng nhiều nhất. Xét nghiệm máu cho phép đo mức độ của một chất thải được gọi là creatinine trong máu bệnh nhân. Thận khỏe mạnh có thể lọc hơn 90ml/phút. Bạn có nguy cơ bị CKD nếu tỷ lệ của bạn thấp hơn mức này.

2. Xét nghiệm nước tiểu

Xét nghiệm nước tiểu cũng được thực hiện đánh giá tình trạng hoạt động của thận. Xét nghiệm này cho phép kiểm tra mức độ của các chất được gọi là albumin và creatinin trong nước tiểu, được tính với tỷ lệ albumin:creatinin. Hoặc kiểm tra ACR để tìm máu hoặc protein trong nước tiểu. Cùng với eGFR, xét nghiệm nước tiểu có thể giúp cung cấp thêm những thông tin chính xác về tình trạng hoạt động hiện tại của thận.

3. Các xét nghiệm khác

Đôi khi các xét nghiệm khác cũng được sử dụng để đánh giá mức độ tổn thương thận. Chúng bao gồm: siêu âm, chụp cộng hưởng từ hoặc chụp cắt lớp vi tính,… Để xem thận trông như thế nào và kiểm tra xem có bất kỳ tắc nghẽn nào bên trong hệ thống lọc máu không.

Phương pháp điều trị bệnh thận

1. Điều trị các nguyên nhân gây bệnh thận

Bác sĩ sẽ có các phương pháp giúp làm chậm hoặc kiểm soát nguyên nhân gây ra bệnh thận. Tùy thuộc vào mỗi nguyên nhân gây bệnh mà các chuyên gia y tế sẽ đưa ra các phương pháp điều trị phù hợp. Riêng đối với bệnh nhân đái tháo đường, huyết áp cao tình trạng bệnh thận có thể tiếp tục trầm trọng hơn với nhiều nguy cơ tiềm ẩn.

2. Điều trị biến chứng bệnh thận

Các biến chứng của bệnh thận có thể được kiểm soát để giúp bệnh nhân cảm thấy dễ chịu hơn. Phương pháp điều trị bao gồm:

3. Điều trị bệnh thận giai đoạn cuối

Nếu thận của bạn không thể tự đào thải chất thải và chất lỏng và bạn bị suy thận hoàn toàn hoặc gần như hoàn toàn, thì bạn đã mắc bệnh thận giai đoạn cuối. Khi đó, bạn cần lọc máu, lọc màng bụng hoặc ghép thận.

Phòng ngừa bệnh thận

1. Bệnh thận nên ăn gì, kiêng gì?

Bệnh nhân bệnh thận mạn tính cần hạn chế một số loại thực phẩm để bảo vệ thận của mình và bổ sung các loại thực phẩm khác để cung cấp năng lượng và giữ cho cơ thể luôn đầy đủ dưỡng chất. Chế độ ăn uống cụ thể của bạn sẽ phụ thuộc vào việc bạn đang ở ...

2. Chế độ sinh hoạt

Để phòng ngừa bệnh thận, bên cạnh chế độ dinh dưỡng bạn còn cần phải có chế độ sinh hoạt khoa học, phù hợp như:Nếu bạn đang gặp các dấu hiệu về bệnh thận hoặc muốn kiểm tra tình trạng hoạt động của hệ bài tiết thì có thể đến ngay Trung tâm Tiết niệu - T...