Từ khi được phát minh vào năm 1933, vắc xin cúm đã hình thành, phát triển và phân lập thành nhiều loại, từ vắc xin đơn giá, vắc xin lưỡng trị, vắc xin tam giá và vắc xin tứ giá thế hệ mới. Từ năm 2002 cho đến nay, trên thế giới lưu hành phổ biến 2 loại vắc xin cúm tam giá và cúm tứ giá với thành phần, nguồn gốc, công nghệ sản xuất, giá thành khác nhau. Vậy vắc xin cúm tứ giá là gì? Khác gì so với vắc xin tam giá? Nên tiêm vắc xin nào?
Cúm mùa và phòng ngừa cúm mùa bằng 01 mũi vắc xin cúm hàng năm
Cúm mùa là bệnh lý truyền nhiễm cấp tính đường hô hấp do virus influenza (hay còn gọi là virus cúm) gây ra. Cúm rất dễ mắc, có khả năng lây lan vô cùng khủng khiếp trong cộng đồng và có triệu chứng ban đầu dễ nhầm lẫn với các bệnh đường hô hấp, cảm vặt thông thường như sốt, nhức đầu, nhức cơ, mệt mỏi, đau họng, sổ mũi, ho khan,… nên người bệnh thường chủ quan và bỏ qua, nguy cơ cao bệnh tiến triển biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, viêm não, suy hô hấp… có thể để lại di chứng và thậm chí gây tử vong.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hàng năm có khoảng 1 tỷ ca mắc cúm với 90 triệu ca xảy ra ở trẻ em, 3 - 5 triệu ca mắc cúm nặng và cúm mùa là một trong những nguyên nhân gây tử vong cao nhất thế giới, lên đến 650.000 ca tử vong/năm, tương đương cứ 1 phút lại có 1 người chết do mắc cúm.
Cúm mùa cực kỳ nguy hiểm, dễ mắc, dễ lây và rất khó nhận biết, gây ra nhiều khó khăn cho hệ thống y tế tại nhiều quốc gia. Tuy nhiên, bệnh đã có thể phòng ngừa rất hiệu quả bằng việc chủ động tiêm vắc xin ngừa cúm hàng năm cho cả trẻ em và người lớn.
01 mũi vắc xin cúm hàng năm giúp GIẢM
70 - 90% nguy cơ mắc cúm 60% bệnh tật liên quan đếncúm
70 - 80% nguy cơ tử vong do cúm 74% nguy cơ nhập viện ở trẻ 61% nguy cơ tử vong ở người cao tuổi 55% nguy cơ tử vong ở bệnh nhân mạch vành 50% nguy cơ phụ nữ mang thai bị nhiễm trùng hô hấp cấp tính 41% nguy cơ tử vong ở bệnh nhân COPDCác Tổ chức Y tế hàng đầu thế giới như WHO, CDC Hoa Kỳ và ngay cả các đơn vị y tế hàng đầu quốc gia như bộ Y tế Việt Nam đều khuyến cáo tiêm 01 mũi vắc xin phòng cúm mùa mỗi năm là cách hiệu quả nhất để phòng bệnh cúm. Vắc xin cúm đang lưu hành trên toàn thế giới nói chung và tại Việt Nam nói riêng đều được kiểm chứng an toàn, hiệu quả cao và đã được sử dụng trong gần 70 năm qua tại hàng trăm quốc gia trên toàn thế giới.
Vắc xin cúm tứ giá là gì?
Vắc xin cúm tứ giá là vắc xin chứa thành phần kháng nguyên của cả 04 chủng virus cúm mùa, bao gồm: 2 chủng cúm A (H1N1 và H3N2) và 2 chủng cúm B (Victoria và Yamagata).
Vắc xin cúm tứ giá có hiệu quả bảo vệ rộng, hiệu lực vắc xin và tính sinh miễn dịch tốt được chứng minh qua nhiều thử nghiệm lâm sàng, tính an toàn cao được đánh giá trên nhóm trẻ từ 6 tháng đến người trên 60 tuổi, liều dùng đơn giản tiện lợi cho mọi đối tượng.
Trong khi đó, vắc xin cúm tam giá là vắc xin chỉ chứa thành phần kháng nguyên của 03 chủng virus cúm mùa, bao gồm: 2 chủng cúm A (H1N1 và H3N2) và chỉ duy nhất 1 chủng cúm B Victoria hoặc B Yamagata. Tùy theo tình hình dịch tễ và dự đoán của các nhà khoa học về chủng cúm B nào sẽ ảnh hưởng mạnh mẽ nhất đến người dân trong một năm nhất định mà vắc xin cúm tam giá sẽ chứa 1 trong 2 kháng chuyên của chủng cúm B.
1. Cơ chế hoạt động của vắc xin cúm tứ giá
Vắc xin cúm khi được tiêm vào cơ thể sẽ kích thích sản sinh miễn dịch đặc hiệu với những chủng virus cúm chứa trong vắc xin. Vắc xin cúm tứ giá chứa thành phần kháng nguyên bề mặt của cả 4 chủng cúm, gồm 2 chủng cúm A (H1N1, H3N2) và 2 chủng cúm B (Yamagata, Victoria), giúp cơ thể chống lại sự xâm nhập và tấn công của cả 4 chủng cúm.
Vắc xin cúm tứ giá kích thích cơ thể sinh đáp ứng miễn dịch, tạo kháng thể thu được sau khi tiêm 1 liều vắc xin sau khoảng 2 tuần. Chính vì vậy, tất cả mọi người cần tiêm vắc xin cúm sớm ít nhất 2 tuần trước khi mùa cúm xảy ra hoặc trước khi di chuyển/tiếp xúc với môi trường/người nhiễm cúm.
2. Tính an toàn của vắc xin cúm tứ giá
Theo đánh giá từ các tổ chức Y tế hàng đầu thế giới như WHO, CDC Hoa Kỳ, vắc xin cúm tứ giá là an toàn cho tất cả các đối tượng tiêm được nhà sản xuất khuyến cáo. Các loại vắc xin cúm tứ giá đang lưu hành đều đã được chứng minh khả năng dung nạp và mức độ an toàn cao qua các thử nghiệm lâm sàng ở độ tuổi từ trẻ nhỏ 6 tháng cho đến người lớn trên 60 tuổi.
Hầu hết các phản ứng bất lợi của vắc xin cúm chỉ ở mức nhẹ và ngắn hạn, bao gồm phản ứng tại vị trí tiêm, nhức đầu, đau cơ và mệt mỏi. Những triệu chứng sau tiêm này cho thấy cơ thể đang phản ứng lại với vắc xin được tiêm, bắt đầu hình thành kháng thể đặc hiệu chống lại 4 chủng virus cúm mùa trong tương lai.
3. Vắc xin cúm tứ giá - “mắt xích” quan trọng trong dự phòng cúm
Các chủng virus cúm lưu hành hàng năm trên thế giới nói chung và tại Việt Nam nói riêng ngày càng khó dự đoán. Từ những năm 1980, chủ yếu 1 trong 2 chủng virus cúm B Yamagata hoặc B Victoria sẽ lưu hành và việc dự đoán không phức tạp. Việc tiêm vắc xin tam giá giúp bảo vệ người tiêm khỏi sự tấn công và gây bệnh của 2 chủng cúm A (H1N1 và H3N2) và chỉ 1 trong 2 chủng cúm B đã được dự đoán.
Tuy nhiên, từ năm 2002, cả hai chủng virus cúm B đều có xu hướng cùng lưu hành. Đồng thời, chủng virus cúm B chiếm ưu thế cũng thay đổi liên tục theo từng năm, rất khó dự đoán chính xác xem chủng virus cúm B nào nên được đưa vào vắc xin cúm tam giá.
Bên cạnh đó, trong 4 trên 8 mùa cúm trong giai đoạn 2003 - 2011 tại khu vực châu Âu, chủng virus cúm B được dự đoán và đưa vào vắc xin cúm tam giá không trùng khớp với chủng virus cúm B đang lưu hành. Cũng vào giai đoạn trên, đến một nửa mùa cúm mùa tại Hoa Kỳ có chủng virus cúm B không trùng khớp hoàn toàn với dự đoán, làm ảnh hưởng đến khả năng bảo vệ cơ thể khỏi các chủng virus cúm B của vắc xin cúm tam giá.
Tại Việt Nam, đặc biệt tại các khu vực miền Bắc, hàng năm đều lưu hành cả 2 chủng virus cúm B, rất khó khăn trong việc dự đoán được chủng cúm nào là chủ yếu và sẽ được ưu tiên đưa vào vắc xin tam giá. Có khoảng 25% không tương thích giữa dòng cúm B lưu hành và cúm B có trong vắc xin vẫn xảy ra trong các mùa cúm gần đây. Do đó, việc có mặt đầy đủ kháng nguyên của 2 chủng virus cúm B trong một vắc xin cúm mùa là vô cùng cần thiết trong việc toàn diện hóa khả năng bảo vệ cơ thể của người tiêm khỏi nguy cơ mắc bệnh cúm mùa vào năm đó.
Từ năm 2021 đến nay, Việt Nam đã nhập khẩu và đưa vào sử dụng rộng rãi vắc xin cúm tứ giá thế hệ mới bởi nhiều lợi ích vượt trội mà vắc xin mang lại so với vắc xin cúm tam giá. Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC là đơn vị đầu tiên triển khai tiêm vắc xin cúm tứ giá tại Việt Nam.
Các loại vắc xin cúm tại Việt Nam
Tại Việt Nam đang lưu hành và sử dụng rộng rãi 4 loại vắc xin cúm, bao gồm: vắc xin Ivacflu-S (Việt Nam), là vắc xin cúm tam giá cùng 3 loại vắc xin cúm tứ giá Vaxigrip Tetra (Pháp), Influvac Tetra (Hà Lan) và GCFlu Quadrivalent (Hàn Quốc).
Tiêu chí Vắc xin cúm tứ giá Vắc xin cúm tam giá Vaxigrip Tetra Influvac Tetra GCFlu Quadrivalent Ivacflu-S Nguồn gốc Tập đoàn dược phẩm đa quốc gia (Pháp) Tập đoàn dược phẩm Abbott (Hà Lan) Tập đoàn dược phẩm Green Cross (Hàn Quốc) Viện vắc xin và Sinh phẩm Y tế IVAC (Việt Nam) Công nghệ sản xuất Vắc xin bất hoạt tái tổ hợp thế hệ mới, là vắc xin bất hoạt, dạng mảnh (split). Vắc xin bất hoạt tiểu đơn vị (subunit) chỉ chứa kháng nguyên bề mặt virus, không chứa tất cả các phân tử khác tạo nên virus. Vắc xin cúm bất hoạt dạng mảnh Vắc xin cúm mùa bất hoạt dạng mảnh Giá* 350.000 - 360.000 đồng/liều 149.000 - 200.000 đồng/liều Đối tượng tiêm Trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên Người từ 18 tuổi đến tròn 60 tuổi Lịch tiêm và khuyến cáo - Trẻ em từ 6 tháng tuổi đến dưới 9 tuổi và chưa từng tiêm ngừa vắc xin cúm: Tiêm 02 mũi cơ bản cách nhau 1 tháng và tiêm nhắc 01 mũi hàng năm.- Trẻ dưới 9 tuổi đã từng tiêm vắc xin cúm, trẻ từ 9 tuổi và người lớn: Tiêm 01 mũi cơ bản và tiêm 01 mũi hàng năm.
- Tiêm 01 mũi.- Tiêm nhắc 01 mũi hàng năm.
Hàm lượng 0,5 ml Đường tiêm Tiêm bắp Tiêm bắp Phụ nữ mang thai Có thể tiêm vào 3 tháng giữa và cuối thai kỳ Không tiêm Phụ nữ cho con bú Có thể tiêm cho phụ nữ đang cho con bú
Nên tiêm vắc xin cúm tứ giá hay tam giá?
Không có khuyến cáo ưu tiên cho vắc xin cúm tứ giá hay tam giá từ các cơ quan quản lý y tế vì vắc xin cúm tam giá hay cúm tứ giá đều mang lại hiệu quả phòng ngừa cúm mùa với độ an toàn và tính sinh miễn dịch tốt.
Tuy nhiên, nếu dựa trên phạm vi và mức độ bảo vệ, vắc xin cúm tứ giá có chứa thành phần kháng nguyên của cả 2 dòng virus cúm A và 2 dòng virus cúm B, trong khi vắc xin cúm tam giá chỉ có 1 dòng virus cúm B, chính vì vậy vắc xin cúm tứ giá mang lại khả năng bảo vệ rộng hơn với 2 dòng virus cúm A và các dòng virus cúm B, đặc biệt là tại Việt Nam các dòng cúm A và B đều nguy hiểm.
Tại hàng trăm trung tâm tiêm chủng VNVC trên toàn quốc của Hệ thống tiêm chủng VNVC hiện luôn cung ứng đầy đủ các loại vắc xin cúm tam giá, tứ giá với số lượng lớn, đặc biệt là các loại vắc xin cúm tứ giá thế hệ mới như Vaxigrip Tetra (Pháp) và Influvac Tetra (Hà Lan) chất lượng cao với giá cả hợp lý, bình ổn giá trên toàn quốc, tại mọi thời điểm, kể cả thời điểm vắc xin khan hiểm, nhu cầu còn cao, thường xuyên mang đến nhiều ưu đãi giá hấp dẫn.
Tất cả các loại vắc xin được bảo quản trong hệ thống dây chuyền lạnh (Cold Chain) và hệ thống kho lạnh hiện đại, quy mô lớn, đạt chuẩn GSP quốc tế và quy trình tiêm chủng vắc xin an toàn được vận hành và kiểm soát nghiêm ngặt trong quy trình khoa học khép kín.
Ngoài ra, nhằm đảm bảo không bỏ lỡ lịch tiêm vắc xin phòng cúm, 100% Khách hàng tại VNVC sẽ được nhắc lịch tiêm hoàn toàn miễn phí qua điện thoại/tin nhắn/VNVC Mobile App mỗi năm.
Để tư vấn về vắc xin và lịch tiêm chủng, Quý khách vui lòng gọi hotline 028 7102 6595, tổng đài VNVC hỗ trợ tư vấn qua hotline 18/24 và qua fanpage 24/24.
