Công dân kỹ thuật số là gì? Giáo dục trẻ trở thành công dân số

Hòa mình vào thời đại, công dân kỹ thuật số (Digital Citizen) đã trở thành mục tiêu cần đạt được trong tương lai với trẻ em hiện tại khi mà công nghệ số đã và đang đóng vai trò quan trọng trong công cuộc thúc đẩy sự phát triển toàn diện đời sống xã hội trong thế kỷ XXI.

Vậy công dân số là gì, làm cách nào để giáo dục trẻ trở thành công dân số? Tất cả những băn khoăn này của phụ huynh sẽ được The Dewey Schools giải đáp chi tiết trong nội dung bài viết dưới đây.

Công dân kỹ thuật số là gì?

Công dân kỹ thuật số là người có khả năng sử dụng công nghệ thông tin, tiến bộ khoa học kỹ thuật trong nhiều khía cạnh khác nhau như giao tiếp, tương tác, học tập, làm việc và tham gia vào xã hội. Thông qua các nền tảng số hóa như điện thoại di động, máy tính, mạng internet, ứng dụng hay các nền tảng trực tuyến khác họ kết nối những người xung quanh và công đồng cùng nhau chia sẻ thông tin.

cong-dan-ky-thuat-so-la-gi

Tìm hiểu công dân kỹ thuật số là gì?

Đặc điểm quan trọng của công dân số là khả năng linh hoạt sử dụng công nghệ thông tin một cách hiệu quả, đảm bảo an toàn trực tuyến và quyền riêng tư. Do đó công dân số cần có kiến thức về cách sử dụng, tận dụng và ứng dụng công nghệ số để tạo nên sự phong phú về kiến thức, nội dung và thông tin trên nền tảng kỹ thuật số. Họ đóng vai trò là người học hỏi, người lãnh đạo, người sáng tạo, luôn cập nhật, kết nối, lan tỏa thông tin quan trọng trong một thế giới liên tục đổi mới. Đây là cách hiệu quả để tạo nên nguồn thông tin đa dạng, giúp mọi người cập nhật kịp thời.

Ví dụ: học sinh sử dụng máy tính tại nhà để tìm kiếm thông tin cho nội dung bài học trong giờ học ngày hôm sau; nhân viên kinh doanh sử dụng kết nối internet để tìm kiếm khách hàng hay liên hệ với đối tác; người lao động sử dụng mạng xã hội để nâng cao nhận thức về luật lao động và các vấn đề xã hội…

>>> Có thể bạn quan tâm: Công dân toàn cầu là gì và điều kiện trở thành công dân toàn cầu

Lợi ích khi giáo dục trẻ trở thành công dân số

Trong thời đại công nghệ phát triển mạnh, công dân kỹ thuật số trở thành người có vai trò quan trọng. Vì vậy khi giáo dục trẻ trở thành công dân số mang đến nhiều lợi ích:

loi-ich-khi-giao-duc-tre-tro-thanh-cong-dan-ky-thuat-so

Giáo dục trẻ trở thành công dân số mang đến rất nhiều lợi ích

Dạy trẻ về sự phân chia kỹ thuật số

Phân chia kỹ thuật số là sự phân cấp, phân quyền người sử dụng vào các công cụ kỹ thuật số hiện đại, tức là người có quyền và không có quyền truy cập vào máy tính, internet…Dạy trẻ trở thành công dân kỹ thuật số với kiến thức phân chia kỹ thuật số giúp trẻ nhận biết sự bất bình đẳng trong quyền truy cập giữa những người khác nhau. Tuy nhiên, chúng ta không nên làm trẻ cảm thấy xấu hổ hoặc bị cô lập nếu sự chia rẽ kỹ thuật số là việc quan trọng đối với 1 số học sinh.

Hiện nay, ở nước ta số lượng học sinh không có quyền truy cập internet còn khá lớn, nhất là ở vùng sâu vùng xa. Tuy nhiên có một số học sinh dự đoán rằng, tất cả mọi trẻ đều có quyền truy cập internet bình đẳng. Nhận biết sự phân chia kỹ thuật số là cơ hội để trẻ thảo luận về tầm quan trọng của việc tạo điều kiện bình đẳng, để tất cả mọi người đều có thể tiếp cận công nghệ, internet. Từ hiểu biết về sự phân chia kỹ thuật số giúp trẻ xây dựng lòng cảm thông với những người gặp khó khăn về quyền truy cập.

Để giúp học sinh nhận biết về sự phân chia kỹ thuật số, giáo viên và cha mẹ có thể sử dụng một số tài liệu chính thống cung cấp thông tin về vấn đề này. Lưu ý, nguồn thông tin cần được chọn lựa để phù hợp với trình độ, lứa tuổi của học sinh. Bên cạnh đó có thể thông báo tình trạng sử dụng kỹ thuật số lồng ghép vào nội dung bài giảng, các cuộc giao tiếp, nói chuyện với trẻ.

Cách để dạy trẻ trở thành công dân kỹ thuật số

Hiện nay, internet đã trở thành 1 phần không thể thiếu đối với hoạt động học tập, vui chơi giải trí của trẻ. Tuy nhiên, trong đó cũng tiềm ẩn nhiều mối nguy hiểm có tác động không tốt. Do đó, giáo dục trẻ trở thành công dân kỹ thuật số giúp các em chủ động sử dụng internet hiệu quả và tự bảo vệ bản thân an toàn. Dưới đây là một số cách dạy trẻ phù hợp mời thầy cô và phụ huynh cùng tham khảo:

Dạy trẻ về sự đồng cảm

Internet đối với trẻ em có thể là con dao 2 lưỡi, nó giúp các em có môi trường tốt để tìm hiểu kiến thức, kỹ năng, tìm nguồn năng lượng, sự hứng khởi… Tuy nhiên nếu thiếu sự đồng cảm, trẻ rất dễ bị lôi kéo dẫn đến việc gây tổn thương, bạo lực mạng với người khác. Vì vậy để giúp trẻ trở thành công dân số xuất sắc, hãy bắt đầu bằng việc dạy trẻ sự đồng cảm trên internet, từ đó các em sẽ hiểu cách cư xử trực tuyến, các mọi người trò chuyện với nhau.

Trên internet, sự tương tác và truyền đạt thông tin chủ yếu được sử dụng là văn bản, vì vậy rất khó để các em có sự đồng cảm nếu không phát triển khả năng đọc hiểu và cảm thông. Bởi chúng ta khó có thể nghe được giọng điệu hay biểu cảm trên khuôn mặt của người khác nên không thể có thấu cảm như việc trao đổi, giao tiếp trực tiếp.

Hãy giáo dục trẻ trở thành công dân kỹ thuật số với việc hiểu và thể hiện sự đồng cảm với mọi người xung quanh để ngăn chặn hành động gây tổn thương hay lạm dụng trực tuyến. Khi trẻ biết đặt mình vào vị trí của người khác, các em sẽ tránh việc bắt nạt trên mạng, không sử dụng lời nói hay hành động không phù hợp, trở thành người văn minh, lịch sự.

Người lớn có thể dạy trẻ về sự đồng cảm trên môi trường internet bằng cách:

Khi trẻ biết đồng cảm, các em sẽ trở thành người sử dụng internet tích cực, xây dựng các mối quan hệ lành mạnh, tìm thấy niềm vui, hạnh phúc. Các em cũng hiểu rõ về tầm quan trọng của việc tôn trọng cảm xúc của người khác.

cach-day-tre-tro-thanh-cong-dan-ky-thuat-so-01

Công dân kỹ thuật số là người biết đồng cảm với người khác trên internet

Dạy trẻ về bảo mật kỹ thuật số

Một trong những nội dung quan trọng cần giáo dục cho trẻ để trở thành công dân kỹ thuật số xuất sắc là bảo mật kỹ thuật số. Chúng ta cần giới thiệu về tầm quan trọng của sự đồng cảm, cách vận hành internet để các em hiểu tần số sử dụng phù hợp. Ngoài ra, cần giúp các em biết cách bảo vệ các thiết bị (điện thoại, máy tính…) trên môi trường kỹ thuật số.

Để giảng dạy một cách dễ hiểu cho trẻ về bảo mật kỹ thuật số chúng ta có thể tiến hành một số bước đơn giản như sau:

Dạy trẻ về cách Internet hoạt động

Để dạy trẻ trở thành công dân kỹ thuật số, không thể thiếu hoạt động dạy cho các em hiểu cách internet hoạt động như thế nào. Internet hoạt động thông qua việc kết nối của hàng tỷ thiết bị trên khắp thế giới, giúp mọi người có thể tìm kiếm dữ liệu, cập nhật thông tin và tương tác qua lại. Cách internet hoạt động vô cùng phức tạp thông qua sự liên kết của các công cụ số hóa. Vì vậy để trở thành công dân số xuất sắc các em cần hiểu được yếu tố quan trọng này.

Thầy cô và phụ huynh có thể giới thiệu về hoạt động của internet với những thông tin từ đơn giản đến phức tạp phù hợp với từng lứa tuổi của trẻ. Một số thông tin tổng quan về internet dưới đây sẽ giúp chúng ta trao đổi với các em dễ dàng hơn:

cach-day-tre-tro-thanh-cong-dan-ky-thuat-so-02

Trở thành công dân kỹ thuật số là cần biết cách internet hoạt động

Giáo viên và cha mẹ có thể chọn cách thới thiệu đơn giản về cách internet hoạt động cho trẻ như sau:

Khi trẻ hiểu thông tin cơ bản về hệ thống mạng, cách internet hoạt động, các em sẽ trở nên tự tin khi sử dụng. Trẻ sẽ tham gia vào hoạt động trực tuyến một cách thông minh, hiệu quả và đảm bảo an toàn.

Dạy trẻ về dữ liệu người dùng

Thông tin về dữ liệu người dùng trên internet khá phức tạp, tuy nhiên để dạy trẻ thành công dân kỹ thuật số thì đây là điều cần thiết. Dữ liệu này có thể đơn giản chỉ là các trang mạng được xem, hoặc phức tạp hơn là hành vi, sở thích, nhân khẩu học của người dùng. Hầu hết các website sử dụng các thông tin của người dùng cho mục đích tiếp thị, giúp họ hiểu hơn về khách hàng để kết nối họ với sản phẩm và dịch vụ.

Khi chúng ta mở trang mạng bất kỳ, dữ liệu cá nhân sẽ được thu thập. Người lớn cần dạy trẻ về dữ liệu người dùng bao gồm thông tin cá nhân, dữ liệu hành vi, địa lý, cookies…

Các dữ liệu cá nhân của người dùng có thể bị các website sử dụng với mục đích xấu là hành vi phi pháp. Họ có thể kiểm tra lịch sử tìm kiếm trên trình duyệt web của người dùng, gắn cookies hoặc mã nhận dạng để xem các web khác mà bạn ghé thăm. Gói dữ liệu được thu thập này sẽ bị công ty bán lại cho các bên có nhu cầu mua làm lộ thông tin cá nhân của người dùng. Do đó mà học sinh cần hiểu về dữ liệu để tự bảo vệ bản thân, thực hiện tốt quyền công dân trên môi trường kỹ thuật số.

Chúng ta có thể áp dụng một số cách để giảng dạy trẻ trở thành công dân kỹ thuật số về dữ liệu người dùng:

cach-day-tre-tro-thanh-cong-dan-ky-thuat-so-03

Dạy trẻ về dữ liệu người dùng

>>> Xem ngay: Kiến tạo thế hệ công dân toàn cầu & công dân kỹ thuật số tại The Dewey Schools

Nguyên tắc khi trở thành công dân kỹ thuật số

Là công dân kỹ thuật số, trẻ cần tuân thủ một số nguyên tắc quan trọng dưới đây:

Sự tôn trọng

Một trong những nguyên tắc quan trọng nhất của công dân số là sự tôn trọng trong tất cả các mối quan hệ với người thân, bạn bè, những người xung quanh. Chúng ta cần hướng dẫn trẻ để hình thành ý thức không nên xúc phạm, đe dọa, gây tổn hại cho người khác trên môi trường mạng. Hãy cân nhắc khi chia sẻ thông tin, đăng tải video, hình ảnh của cá nhân hay bất cứ người nào khác.

Văn hóa ứng xử

Văn hóa ứng xử là một trong những vấn đề quan trọng, là nguyên tắc mà công dân kỹ thuật số cần nắm vững để xây dựng môi trường mạng văn minh, lành mạnh. Chúng ta cần dạy trẻ những hành vi ứng xử đúng đắn, ngôn từ thích hợp khi tiếp xúc với nhiều người khác nhau để tránh các hành vi xấu có thể làm tổn thương người khác.

Tinh thần trách nhiệm

Trở thành công dân kỹ thuật số, trẻ cần có ý thức, trách nhiệm sử dụng công nghệ, không nên có những hành động làm ảnh hưởng đến người khác. Phụ huynh, giáo viên cần dạy trẻ phải nắm rõ vai trò, mục đích, quyền hạn của bản thân khi sử dụng internet và chịu trách nhiệm với hoạt động của mình.

nguyen-tac-khi-day-tre-tro-thanh-cong-dan-ky-thuat-so

Trở thành công dân số là cần phải có ý thức, trách nhiệm sử dụng công nghệ

Xem thêm: 10 cách rèn luyện tinh thần trách nhiệm cho học sinh hiệu quả

Khả năng nhận thức

Trên không gian mạng có nhiều nguy cơ rủi ro tiềm ẩn, chúng ta cần nâng cao khả năng nhận thức cho trẻ để bảo vệ bản thân trên môi trường trực tuyến. Người lớn nên dành thời gian để giải thích, đưa ra ví dụ cụ thể và dạy trẻ kỹ năng tránh khỏi một số mối đe dọa như:

Những kỹ năng cần thiết ở công dân số

Trong thời đại 4.0 công nghệ đóng vai trò quan trọng trong mọi lĩnh vực của đời sống. Do đó, ngay từ khi trẻ còn nhỏ, các em cần được trang bị kiến thức, kỹ năng cần thiết để trở thành công dân kỹ thuật số.

Kỹ năng sử dụng công nghệ

Sử dụng công nghệ là một trong những kỹ năng cơ bản và phổ biến nhất cần được trang bị cho học sinh. Đây là kỹ năng bao gồm các khả năng như sử dụng các thiết bị số phổ biến (điện thoại thông minh, máy tính, máy tính bảng), ứng dụng kỹ thuật số thành thạo (truy cập các ứng dụng, phần mềm, website… )

Để trang bị kỹ năng sử dụng công nghệ cho trẻ, chúng ta có thể tham khảo một số cách sau:

ky-nang-can-thiet-o-cong-dan-ky-thuat-so-01

Công dân kỹ thuật số cần phải biết kỹ năng sử dụng công nghệ

Kỹ năng giao tiếp kỹ thuật số

Nếu có kỹ năng giao tiếp kỹ thuật số trẻ có khả năng sử dụng công nghệ để giao tiếp và hợp tác với người khác một cách hiệu quả. Các em biết cách sử dụng mạng xã hội, viết email, tham gia vào các diễn đàn, hội nhóm, chia sẻ thông tin trên mạng. Ngoài ra trẻ cần biết sử dụng các phần mềm, ứng dụng phổ biến phục vụ cho việc học tập, giải trí như website, ứng dụng chỉnh sửa ảnh, phần mềm học trực tuyến.

Để giúp trẻ phát triển kỹ năng giao tiếp kỹ thuật số, chúng ta có thể áp dụng một số hoạt động sau:

Kỹ năng sáng tạo của công dân kỹ thuật số

Chúng ta nên tạo điều kiện cho trẻ học các kỹ năng sáng tạo như sử dụng các phần mềm công nghệ, ứng dụng để tạo ra các sản phẩm và dịch vụ mới như công cụ sáng tạo nội dung, phần mềm chỉnh sửa video và ảnh, ngôn ngữ lập trình… Trẻ sẽ phát triển tư duy linh hoạt, nâng cao khả năng giải quyết vấn đề để trở thành công dân số.

Người lớn có thể dựa vào một số hoạt động để giúp trẻ tăng cường khả năng sáng tạo:

ky-nang-can-thiet-o-cong-dan-ky-thuat-so-02

Tạo điều kiện cho trẻ học các kỹ năng sáng tạo

Xem thêm: 16 kỹ năng thế kỷ 21 giúp học sinh trở thành công dân toàn cầu

Kỹ năng bảo mật thông tin

Bảo mật thông tin là kỹ năng quan trọng trong thời đại công nghệ phát triển mạnh mẽ, đây là khả năng bảo vệ thông tin cá nhân, thông tin nhạy cảm khỏi bị thu thập trái phép. Đặc biệt, khi trẻ tiếp xúc các thiết bị số từ sớm, các em dễ gặp phải nguy cơ xâm phạm thông tin cá nhân.

Một số kỹ năng bảo mật thông tin cơ bản mà người lớn cần dạy trẻ trở thành công dân kỹ thuật số:

Kỹ năng hợp tác

Hợp tác là một trong những kỹ năng quan trọng trong hành trình học tập, làm việc và trong cuộc sống của mỗi người. Chính vì vậy khi dạy trẻ trở thành công dân kỹ thuật số cần được bồi dưỡng, trang bị kỹ năng này để đáp ứng yêu cầu thị trường lao động trong tương lai. Đồng thời đây cũng là kỹ năng giúp trẻ có thể phối hợp hiệu quả cùng người khác để hoàn thành nhiệm vụ, giải quyết vấn đề và thiết lập các mối quan hệ.

Để giúp trẻ phát triển kỹ năng hợp tác, cha mẹ và thầy cô có thể áp dụng các hoạt động:

Ngoài ra, phụ huynh và thầy cô nên thường xuyên trò chuyện, trao đổi với trẻ về nguy cơ an ninh mạng. Đồng thời khuyến khích các em báo cáo cho người lớn nếu thấy bất kỳ hành vi đáng ngờ nào trên mạng.

ky-nang-can-thiet-o-cong-dan-ky-thuat-so-03

Để trở thành công dân kỹ thuật số trẻ cần bồ dưỡng kỹ năng hợp tác

=> Cha mẹ có thể tham khảo bài viết: Kỹ năng hợp tác là gì? Cách rèn luyện cho học sinh tiểu học

Trở thành công dân kỹ thuật số là mục tiêu cần đạt được trong tương lai của trẻ em. Vì vậy, ngay từ hiện tại chúng ta cần giúp đỡ, hỗ trợ và tạo điều kiện để trẻ có thể phát triển về kiến thức, kỹ năng cần thiết để đón đầu kỷ nguyên số, hội nhập một cách tích cực và tốt nhất. Hãy liên hệ Dewey School, chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ phụ huynh cùng trang bị cho con em mình những gì cần thiết trong thời đạt công nghệ 4.0.

Link nội dung: https://melodious.edu.vn/tre-tro-la-gi-a77334.html