Chùa Linh Ứng trên đèo Rọ Tượng

Dưới chân đèo hướng Nha Trang thuộc về thôn Phú Hữu, còn chân đèo hướng Ninh Hoà thuộc về thôn Tân Thuỷ. Thuở xưa xa, vùng rừng đèo này còn thâm u hoang dã, nhiều muông thú, trong đó có nhiều đàn voi sinh sống, người dân thường làm rọ săn bắt bẫy voi, nên được gọi là Rọ Tượng.)

Ngôi chùa mang tên Linh Ứng toạ lạc trên triền núi thuộc thôn Tân Thuỷ, một làng chài được kiến lập từ đầu thế kỷ 18.

Chùa được Thiền sư Phổ Nhuận khai sơn vào năm 1959.

Thời bấy giờ, chùa còn nằm phía trên lộ, lối đi lên cổng chính của chùa nằm phía từ làng chài đi lên, về sau theo quy hoạch mở rộng đường Quốc Lộ qua đèo nên chùa phải di dời vào bên trong trên một khoảng đất rẫy rộng lớn do Phật tử tín tâm ở làng Tân Thuỷ cúng dường.

Kể từ khi Tổ Phổ Nhuận viên tịch, ngọn đèn hoằng pháp được truyền qua ba đời trụ trì tục diệm...

Năm 1995, chùa làng thỉnh Thượng toạ Thích Quảng Chơn về trụ trì, được Tỉnh Giáo Hội Phật Giáo Khánh Hoà chính thức bổ nhiệm vào ngày 12 tháng 9-1995.

Thầy Quảng Chơn, tự Hoằng Pháp, là môn đồ của Hoà thượng Thích Toàn Thiện, huý Nguyên Thiên, hiệu Tâm Mỹ, Viện chủ chùa Pháp Hoa (thôn Hiền Lương, xã Vạn Lương, huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa).

Ngay sau khi được bổ nhiệm trụ trì, Thầy Quảng Chơn đã bắt tay vào thực hiện công trình mở đường khai thông cho ngôi chùa làng nằm ở vị trí triền đèo cao đầy trắc trở chướng ngại.

Đến năm 2000, chùa mở cuộc đại trùng tu toàn bộ lại cảnh quan ngôi như: đúc đại hồng chung (2005 do HT. Toàn Thiện hỷ cúng), xây Tam Bảo Tháp 5 tầng để tôn trí (2006), dựng tượng Bồ Tát Quán Thế Âm lộ thiên cao 12 mét (2008), xây cổng tam quan có hai tầng cổ lầu tôn trí thánh tượng Phật Mẫu Chuẩn Đề cả mặt ngoài lẫn mặt trong y nhau, hai bên đường vào có đôi rồng chầu phun châu thật lớn và dài uyển chuyển…

Qua năm tháng, trong khuôn viên chùa còn được tôn tạo bài trí những tiểu cảnh trang nghiêm đan xen giữa cây xanh, hoa kiểng như: vườn Lộc Uyển, vườn Lâm-Tỳ-Ni, Thái tử Tất-đạt-đa xuất gia, bộ tượng Thập Bát La Hán, Bát Bộ Kim Cương, Đức Phật Nhập Niết Bàn, Tôn tượng Phật Di Lặc, tượng Bồ tát Quán Thế Âm tĩnh toạ giữa lòng một đoá hoa sen nở xoè cánh hồng, các tượng Hộ Pháp - Tiêu Diện, Khuyến Thiện - Trừng Ác...

Ngôi chánh điện thật nguy nga lấp lánh ánh vàng, là Trái Tim thiêng linh của chốn già lam trên núi đã trở thành nơi quay về nương tựa tâm linh của người dân làng chài Tân Thuỷ có hơn 300 nóc gia với trên 2 nghìn nhân khẩu.

Chùa và làng chài gắn bó mật thiết với nhau đã bao đời giữa biến thiên thăng trầm của dòng đời bi ai khổ luỵ, chùa ở bên trên triền núi, bên dưới là xóm chài xúm xít bên nhau với những nóc nhà mái đỏ xinh xắn, hằng ngày được lắng nghe tiếng vọng thân quen của đại hồng chung như trấn an, dỗ dành và nhắc nhở bao người con của Phật hãy luôn tỉnh giác, hướng thiện đoạn ác, thương yêu nhau trong cuộc sống có quá nhiều gian truân đau khổ.

Cho đến nay, thế hệ con cháu đang học tiểu học mà đã biết tự hào giới thiệu với khách phương xa ghé vào vãng cảnh: "Chùa làng của con đó ông!"