Tiền mãn kinh sớm: Nguyên nhân, dấu hiệu, điều trị và phòng ngừa

Độ tuổi trung bình bắt đầu thời kỳ tiền mãn kinh là 40 tuổi, tuy nhiên có nhiều nguyên nhân khiến phụ nữ bắt đầu thời kỳ này từ lúc 30 tuổi hoặc sớm hơn. Nhiều chị em thắc mắc làm thế nào để phát hiện tiền mãn kinh sớm? ThS.BS Nguyễn Thị Quý Khoa, Bác sĩ Trung tâm Sản Phụ khoa Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM chia sẻ những dấu hiệu tiền mãn kinh sớm trong bài viết dưới đây.

Tiền mãn kinh sớm là gì?

Tiền mãn kinh sớm là tình trạng các dấu hiệu của tiền mãn kinh bắt đầu xuất hiện ở tuổi 30 hoặc sớm hơn. Tiền mãn kinh có thể được hiểu như giai đoạn chuyển tiếp trước khi phụ nữ chính thức bước sang thời kỳ mãn kinh. Trong thời kỳ tiền mãn kinh, nồng độ Estrogen - một loại nội tiết tố nữ quan trong do buồng trứng sản xuất, bị giảm dần. Thông thường độ tuổi bắt đầu thời kỳ mãn kinh là 40 tuổi.

Bác sĩ Nguyễn Thị Quý Khoa cho biết, thời kỳ tiền mãn kinh có thể kéo dài trong nhiều năm phụ thuộc vào nội tiết tố có trong cơ thể phụ nữ. Thời gian trung bình của thời kỳ này là khoảng 4 năm, nhưng có nhiều người chỉ kéo dài vài tháng, có người kéo dài trên 4 năm, thậm chí lên đến 7-8 năm. (1)

Trong khoảng thời gian này, chị em sẽ bắt đầu xuất hiện những triệu chứng tương tự như thời kỳ mãn kinh, chẳng hạn như chu kỳ kinh nguyệt không đều, khô âm đạo hoặc bốc hỏa. Sau khi trải qua 12 tháng liên tiếp không có kinh nguyệt, chị em chính thức bước sang thời kỳ mãn kinh.

Nguyên nhân gây ra tiền mãn kinh sớm

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình huống tiền mãn kinh sớm, trong đó phải kể đến những nguyên nhân thường gặp sau: (2)

• Di truyền: Tiền sử gia đình có góp vai trò vào thời điểm mãn kinh. Nếu gia đình có mẹ, dì, chị em ruột có tình trạng tiền mãn kinh sớm thì nhiều khả năng chị em cũng sẽ rơi vào tình trạng này. Tuy nhiên, yếu tố gene cũng chỉ là một phần nhỏ của nguyên nhân gây mãn kinh sớm.
• Lối sống và sinh hoạt: Một số thói quen sống và sinh hoạt hàng ngày có thể tác động vào độ tuổi bắt đầu thời kỳ tiền mãn kinh ở phụ nữ. Nhiều nghiên cứu chỉ ra hàng loạt các yếu tố nguy cơ như chế độ ăn uống nghèo nàn dinh dưỡng, không vận động… có thể thúc đẩy thời kỳ tiền mãn kinh diễn ra sớm hơn.
• Hút thuốc lá: Tiền mãn kinh có thể bắt đầu sớm hơn ở những phụ nữ có thói quen hút thuốc lá so với người không hút.
• Phụ nữ trải qua quá trình điều trị bệnh ung thư bằng phương pháp hóa trị hoặc xạ trị vùng chậu.
• Phụ nữ trải qua phẫu thuật cắt bỏ tử cung hoặc buồng trứng.

Dấu hiệu tiền mãn kinh sớm

Bác sĩ Quý Khoa cho biết, các dấu hiệu tiền mãn kinh sớm tương tự như các dấu hiệu của một thời kỳ tiền mãn kinh bình thường, chỉ khác là xảy ra sớm hơn. Chị em có thể nhận biết tiền mãn kinh sớm bằng cách nhận biết các dấu hiệu sau: (3)

1. Chu kỳ kinh nguyệt không đều hoặc mất kinh

Đây là triệu chứng đầu tiên của thời kỳ tiền mãn kinh, chị em bỗng thấy kinh nguyệt trở nên thất thường, khó dự đoán so với trước đây. Lượng máu kinh có thể đột nhiên ít hơn hoặc nhiều hơn (cường kinh hoặc thiểu kinh), hoặc có thể mất kinh ở một số chu kỳ.

Tìm hiểu thêm về tình trạng rối loạn kinh nguyệt tại đây.

2. Bốc hỏa

Bốc hỏa là dấu hiệu tiền mãn kinh sớm khá phổ biến, phụ nữ sẽ bắt đầu những cơn bốc hỏa đột ngột khởi phát ở mặt, cổ rồi lan đến các bộ phận khác. Ngoài ra, phụ nữ còn bị đổ mồ hôi, tim đập nhanh… khiến cơ thể mệt mỏi và có cảm giác ớn lạnh.

3. Khô âm đạo

Vì lượng hormone nữ suy giảm nên âm đạo phụ nữ sẽ có những thay đổi như trở nên khô hơn, kém đàn hồi hơn… Khô hạn chính là nguyên nhân khiến phụ nữ cảm thấy đau rát và gặp khó khăn khi quan hệ tình dục. Bên cạnh đó, sự sụt giảm hormone nữ cũng làm giảm ham muốn tình dục ở nữ giới, việc đạt cực khoái khi quan hệ cũng khó khăn hơn.

4. Ảnh hưởng đến giấc ngủ

Phụ nữ mãn kinh sớm có thể gặp phải các vấn đề về giấc ngủ như mất ngủ, giấc ngủ không sâu. Một vài người có thể thường xuyên tỉnh giấc giữa đêm và khó có thể ngủ lại.

5. Thay đổi tâm trạng, dễ cáu gắt

Tiền mãn kinh đến sớm khiến phụ nữ dễ phức tạp hóa mọi vấn đề, từ đó khó kiềm chế được cảm xúc, dễ nóng giận, cáu gắt vô cớ… Có những trường hợp tâm lý trở nên bất ổn hơn khi bước vào thời kỳ tiền mãn kinh và có nguy cơ phát triển thành chứng trầm cảm.

Tiền mãn kinh sớm có ảnh hưởng gì không?

Phụ nữ bắt đầu thời kỳ tiền mãn kinh sớm hơn có thể gặp phải những vấn đề sức khỏe như người bắt đầu thời kỳ tiền mãn kinh bình thường, gồm có:

• Loãng xương do suy giảm nồng độ Estrogen - nội tiết tố đóng vai trò quan trọng trong bảo vệ hệ thống xương ở phụ nữ, khiến xương trở nên kém đặc, yếu và dễ gãy.
• Tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Mặc dù kinh nguyệt không đều là triệu chứng phổ biến nhất của thời kỳ tiền mãn kinh, tuy nhiên cũng có nhiều bệnh lý khác có thể gây rối loạn hoặc bất thường chu kỳ kinh. Vì thế, bác sĩ Quý Khoa khuyến cáo chị em cần đến ngay bệnh viện để được thăm khám, loại trừ các nguyên nhân bệnh lý khi có các dấu hiệu sau:

• Cường kinh, kinh nguyệt bất thường.
• Rong kinh.
• Xuất huyết bất thường giữa các kỳ kinh.
• Khoảng cách giữa các kỳ kinh quá gần.
• Chảy máu âm đạo sau quan hệ tình dục.

“Có nhiều nguyên nhân gây ra hiện tượng chảy máu âm đạo bất thường như mất cân bằng nội tiết tố thời kỳ tiền mãn kinh, nhiễm trùng, u xơ, polyp nội mạc tử cung, chảy máu liên quan đến thai nghén, sảy thai hoặc ung thư… Chính vì thế, ngay khi có các dấu hiệu kể trên, chị em cần đến ngay bệnh viện để được thăm khám, xác định nguyên nhân để có hướng can thiệp điều trị kịp thời tránh nguy hiểm đáng tiếc”, bác sĩ Quý Khoa nhắn nhủ.

Phương pháp chẩn đoán

Để kiểm tra và xác định chắc chắn chị em bước vào thời kỳ tiền mãn kinh sớm, đầu tiên bác sĩ sẽ thăm khám và khai thác thông tin như tuổi tác, tiền sử kỳ kinh nguyệt, tiền sử bản thân và gia đình, các triệu chứng mà cơ thể đang gặp phải. (4)

Tiếp đến, bác sĩ có thể yêu cầu chị em tham gia một số xét nghiệm để kiểm tra nồng độ hormone. Cụ thể là:

• Hormone Estrogen: kiểm tra nồng độ Estrogen có suy giảm hay không là dấu hiệu của tiền mãn kinh sớm.
• Hormone kích thích nang trứng FSH: trường hợp nồng độ FSH trên 30mIU/ml và chị em đã không có kinh nguyệt trong vòng 1 năm, nghĩa là khả năng cao chị em đã đến tuổi mãn kinh. Tuy nhiên, xét nghiệm thấy nồng độ FSH tăng cao không có nghĩa là chị em đã mãn kinh. Một số loại thuốc như thuốc tránh thai hoặc liệu pháp hormone có thể ảnh hưởng đến kết quả kiểm tra.
• Hormone kích thích tuyến giáp TSH: kiểm tra hoạt động tuyến giáp.
• Siêu âm tử cung kiểm tra tử cung teo nhỏ hay không.
• Sinh thiết niêm mạc tử cung có thể được thực hiện để xác định tình trạng mãn kinh có hay không có liên quan đến bệnh lý khác.

Điều trị tiền mãn kinh sớm như thế nào?

Tiền mãn kinh hay mãn kinh đều là những giai đoạn tất yếu mà phụ nữ phải trải qua. Trong trường hợp tiền mãn kinh sớm gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống, chị em nên cân nhắc thăm khám để được bác sĩ kiểm tra, hướng dẫn biện pháp cải thiện phù hợp.

Thông thường bác sĩ sẽ hướng dẫn chị em thay đổi lối sống lành mạnh từ chế độ dinh dưỡng khoa học, tập luyện điều độ, nghỉ ngơi hợp lý… Chỉ những tình huống thực sự cần thiết mới đề cập đến phương án sử dụng liệu pháp hormone thay thế.

Tham khảo: Tiền mãn kinh uống thuốc gì?

Trung tâm Sản Phụ khoa Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh quy tụ đội ngũ chuyên gia Sản Phụ khoa giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm, sở hữu hệ thống máy móc hiện đại, phác đồ thăm khám, chẩn đoán và điều trị cá thể hóa… giúp giải quyết hiệu quả các triệu chứng khó chịu hoặc vấn đề sức khỏe giai đoạn tiền mãn kinh ở mỗi phụ nữ, giúp chị em sống vui khỏe và trọn vẹn hạnh phúc.

Để đặt lịch khám với các chuyên gia Sản Phụ khoa tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, chị em vui lòng liên hệ đến:

Phòng ngừa và kiểm soát tình trạng tiền mãn kinh sớm bằng cách nào?

Việc trải qua thời kỳ tiền mãn kinh là điều mà mọi phụ nữ không thể né tránh. Tuy nhiên, chị em có thể áp dụng những biện pháp sau đây để tránh tiền mãn kinh sớm hoặc các triệu chứng tiền mãn kinh ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày.

• Thực hiện chế độ dinh dưỡng khoa học, bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng cần thiết.
• Tập luyện thể dục thể thao điều độ.
• Giữ mức cân nặng hợp lý.
• Tránh sử dụng các loại thức uống có cồn hoặc caffeine.
• Không hút thuốc lá.
• Tập yoga hoặc thiền để quản lý cảm xúc, tránh căng thẳng hoặc lo âu, phiền muộn.
• Cải thiện chất lượng giấc ngủ bằng cách không sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ, cũng như có các hoạt động thư giãn nhẹ nhàng trước khi đi vào giấc ngủ.
• Thăm khám sức khỏe phụ khoa định kỳ mỗi 6 tháng đến 1 năm/lần để phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe.

Hy vọng những thông tin trên đây đã giúp chị em hiểu hơn về tiền mãn kinh sớm và biết được tiền mãn kinh sớm phải làm sao. Nếu còn bất kỳ thắc mắc hoặc băn khoăn nào, chị em có thể liên hệ đến hotline Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh để được các chuyên gia Sản Phụ khoa giỏi hỗ trợ!