Thuốc an thần và thuốc ngủ có giống nhau không? Khác biệt thế nào?

Thuốc ngủ và thuốc an thần là những thuốc chúng ta thường nghe nói đến nhiều. Vậy, thuốc an thần có phải là thuốc ngủ không? Hay, thuốc an thần và thuốc ngủ có giống nhau không?

Thuốc an thần là gì?

Thuốc an thần là thuốc kê đơn có công dụng như giúp thư giãn, giảm cảm xúc quá mức (hưng phấn, buồn bã, căng thẳng…), hỗ trợ điều trị các vấn đề liên quan đến hệ thần kinh, điều hòa tâm trạng (trầm cảm, lo âu) thông qua cơ chế làm giảm hoạt động của hệ thần kinh trung ương (tủy sống và não), hỗ trợ điều trị rối loạn giấc ngủ.

Hiện nay, có nhiều loại thuốc an thần với cách dùng và công dụng khác nhau. Thuốc an thần có tác động trực tiếp đến hệ thần kinh trung ương, do đó cần dùng theo chỉ định của bác sĩ. Việc sản xuất và cung ứng loại thuốc này luôn được kiểm soát chặt chẽ.

Thuốc ngủ là gì?

Thuốc ngủ là loại thuốc có chức năng thúc đẩy cơ thể nhanh chìm vào giấc ngủ, thường được bác sĩ chỉ định để hỗ trợ điều trị các vấn đề về rối loạn giấc ngủ như ngủ không sâu giấc, khó ngủ, mất ngủ, mộng du….

Hiện nay, có nhiều loại thuốc ngủ với cấu trúc hóa học và tác dụng dược lý khác nhau. Tùy thuộc vào từng nguyên nhân và mức độ ảnh hưởng của chứng mất ngủ đến sức khỏe, bác sĩ sẽ cân nhắc chỉ định loại thuốc ngủ phù với từng người bệnh.

Thuốc an thần và thuốc ngủ có giống nhau không?

Thuốc an thần và thuốc ngủ đều gây ức chế hệ thần kinh trung ương, nhằm tạo ra cảm giác thư giãn thông qua việc tăng cường hoạt động của chất dẫn truyền thần kinh acid gamma - aminobutyric (GABA).

Thuốc an thần có thể được bác sĩ chỉ định với liều lượng phù hợp để hỗ trợ nhiều vấn đề liên quan đến hệ thần kinh (trầm cảm, rối loạn lo âu, rối loạn lưỡng cực…), trong đó có rối loạn giấc ngủ.

Trong khi đó, thuốc ngủ tập trung vào mục đích cụ thể là bắt đầu, duy trì và kéo dài trạng thái ngủ của cơ thể. Để phục vụ riêng cho mục tiêu nâng cao chất lượng giấc ngủ, một số loại thuốc ngủ được bổ sung thêm “hormone giấc ngủ” melatonin hoặc thành phần có tác dụng dược lý giúp kích thích cơ thể sản sinh hormone này.

Thuốc an thần có phải là thuốc ngủ không?

Thuốc an thần và thuốc ngủ có giống nhau không? Một số loại thuốc ngủ còn được gọi là thuốc an thần có tác dụng gây ngủ. Bác sĩ có thể kê đơn thuốc an thần với liều lượng phù hợp để hỗ trợ điều trị chứng rối loạn giấc ngủ. Tuy nhiên, mọi trường hợp sử dụng thuốc an thần hay thuốc ngủ đều cần được tham khảo ý kiến bác sĩ. Bởi lẽ, tình trạng quá liều dùng hai nhóm thuốc này đều tiềm ẩn nguy cơ có hại cho sức khỏe như suy gan, suy thận, hôn mê…, thậm chí tử vong nếu không được can thiệp kịp thời.

Khi nào thì sử dụng thuốc an thần gây ngủ?

Thuốc an thần gây ngủ có thể được bác sĩ chỉ định trong một số trường hợp như sau:

• Người bệnh gặp phải các vấn đề về thần kinh như lo âu hoặc hưng phấn quá mức, thường xuyên căng thẳng, kích động…
• Người bị rối loạn nhịp sinh học của cơ thể
• Người bị mất ngủ, khó ngủ, ngủ chập chờn, dễ bị đánh thức vì tiếng động nhỏ, mệt mỏi sau khi ngủ dậy…
• Người bị động kinh
• Người mắc hội chứng rối loạn phổ tự kỷ

Khi nào thì dùng thuốc ngủ?

Bác sĩ có thể chỉ định thuốc ngủ cho người bị mất ngủ, khó ngủ, khó đi vào giấc ngủ, ngủ chập chờn, không sâu giấc, hay thức giấc nửa chừng và không thể ngủ lại… Trong một số trường hợp nhất định, thuốc ngủ hay thuốc an thần có tác dụng hỗ trợ điều trị rối loạn giấc ngủ, sẽ được bác sĩ chỉ định cho người mất ngủ, khó ngủ.

Nên dùng thuốc ngủ hay thuốc an thần dễ ngủ?

Sử dụng thuốc an thần và thuốc ngủ có giống nhau không? Việc dùng thuốc ngủ hay thuốc an thần loại nào luôn cần được chỉ định bởi bác sĩ. Người bệnh không được tự ý sử dụng bất kỳ loại thuốc nào khi chưa tham khảo ý kiến bác sĩ để bảo vệ sức khỏe.

Mất ngủ và các vấn đề liên quan đến giấc ngủ là tình trạng thường gặp, có thể xảy ra ở mọi đối tượng. Một số trường hợp mất ngủ nghiêm trọng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe thể chất lẫn tinh thần của người bệnh. Do đó, để cải thiện chất lượng giấc ngủ, người bệnh cần thăm khám trực tiếp với bác sĩ để có hướng điều trị phù hợp. Tùy thuộc vào nguyên nhân gây mất ngủ và thể trạng của người bệnh, bác sĩ có thể kê đơn thuốc ngủ kèm theo các liệu pháp khác để giúp người bệnh ngủ ngon hơn.

Giải pháp tự nhiên giúp dễ ngủ ngon

Mất ngủ có thể bắt nguồn từ các nguyên nhân như bệnh lý, sử dụng chất kích thích, căng thẳng, chế độ dinh dưỡng không cân đối… Người bệnh cần đi khám để bác sĩ đánh giá, xác định đúng nguyên nhân. Với nguyên nhân do bệnh lý, người bệnh sẽ được điều trị bệnh lý liên quan để giải quyết vấn đề khó ngủ, mất ngủ từ gốc.

Với những trường hợp mất ngủ do căng thẳng, dinh dưỡng chưa hợp lý, để cải thiện chất lượng giấc ngủ, người bệnh nên ưu tiên áp dụng các liệu pháp không dùng thuốc, tự nhiên thay vì vội vàng sử dụng thuốc ngủ. Bởi lẽ, việc sử dụng thuốc ngủ có thể gây nghiện và tác động tiêu cực đến hệ thống thải - lọc của cơ thể, lâu dần tiềm ẩn nguy cơ suy giảm chức năng gan, thận. Mỗi người nên áp dụng các biện pháp sau đây:

• Hạn chế sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ
• Thiết lập thời gian đi ngủ - thức dậy cố định
• Hạn chế ngủ quá nhiều vào ban ngày
• Tránh sử dụng nhiều cafe, trà đậm, bia, rượu, chất kích thích
• Hạn chế hút thuốc lá
• Tạo không gian phòng ngủ ít ánh sáng, tỏa mùi hương từ thiên nhiên (chanh, sả, quế…), thông thoáng, yên tĩnh
• Thường xuyên tập thể dục
• Uống đủ nước
• Cân đối chế độ dinh dưỡng, ưu tiên thực phẩm có lợi cho sức khỏe (trái cây, rau củ, các loại cá béo, thịt nạc…), hạn chế thực phẩm có hại (thịt mỡ, nước ngọt có ga, đồ ăn đóng hộp…)
• Thăm khám sức khỏe định kỳ ít nhất 6 tháng một lần để sớm phát hiện nguy cơ gây mất ngủ tiềm ẩn, từ đó có biện pháp cải thiện kịp thời

Rối loạn giấc ngủ còn đến do tác động của các gốc tự do trong cơ thể. Khi gốc tự do được tăng sinh quá mức có thể làm tổn thương hệ thần kinh, ảnh hưởng nghiêm trọng chất chất lượng giấc ngủ. Để cải thiện tình trạng này, người bệnh có thể sử dụng các tinh chất thiên nhiên có tác động giúp chống lại các gốc tự do và tăng cường tuần hoàn máu não, như Blueberry (việt quất) và Ginkgo Biloba (bạch quả). Nhờ vào trọng lượng phân tử nhỏ, bộ đôi hoạt chất từ thiên nhiên này dễ dàng vượt qua hàng rào máu não, từ đó giúp trung hòa các gốc tự do, hạn chế gây hại đến sức khỏe và nâng cao chất lượng giấc ngủ tối ưu.

Tóm lại, trong mọi trường hợp việc sử dụng thuốc an thần và thuốc ngủ đều cần được tham khảo ý kiến bác sĩ. Hy vọng bài viết đã phần nào giải đáp thắc mắc thuốc an thần và thuốc ngủ có giống nhau không. Để tìm hiểu thêm các vấn đề về thuốc an thần gây ngủ, bạn có thể liên hệ đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh để được bác sĩ tư vấn, thăm khám chi tiết.