Bên cạnh phẫu thuật, hóa trị hay xạ trị, điều trị đích cũng là một trong những phương pháp điều trị ung thư tương đối phổ biến hiện nay. Mời bạn đọc cùng tìm hiểu điều trị đích là gì, cơ chế hoạt động của thuốc đích cũng như một số tác dụng phụ của phương pháp điều trị này ngay sau đây.
Điều trị đích là gì?
Điều trị đích còn được gọi là liệu pháp nhắm trúng đích. Phương pháp điều trị này sử dụng các loại thuốc (qua đường uống hoặc tiêm) được thiết kế nhằm tác động vào các tế bào ung thư mà không ảnh hưởng đến các tế bào bình thường.
Nếu phương pháp hóa trị thường tiêu diệt tất cả các tế bào có xu hướng phân chia, phát triển nhanh trong cơ thể, bao gồm cả tế bào ung thư và một số loại tế bào bình thường, thì điều trị đích có thể tìm kiếm và tấn công vào một mục tiêu cụ thể của tế bào ung thư và kiểm soát, ngăn chặn tế bào phát triển và lan rộng.
Việc này sẽ hạn chế bớt những tổn thương không mong muốn do quá trình điều trị gây ra đối với các tế bào khỏe mạnh bình thường của cơ thể.
Điều trị đích chống lại ung thư như thế nào?
Các tế bào ung thư thường có những biến đổi trong cấu trúc gen khiến chúng phát triển và phân chia nhanh hơn so các tế bào bình thường. Một số loại ung thư khác lại mang protein hoặc enzyme lạ có thể gửi tín hiệu vào bên trong tế bào ung thư để tế bào phát triển và phân chia.
Liệu pháp điều trị đích sẽ nhắm vào những đặc điểm bất thường này để chống lại ung thư. Các loại thuốc đích sẽ tác động lên ung thư qua các cơ chế sau:
Kích hoạt hệ thống miễn dịch để tiêu diệt tế bào ung thư: Một số loại thuốc đích có thể đánh dấu các tế bào ung thư để hệ thống miễn dịch dễ dàng tìm thấy và tiêu diệt chúng hơn. Một số loại thuốc đích khác sẽ giúp tăng cường hệ thống miễn dịch của bệnh nhân để chống lại ung thư tốt hơn.
Chặn hoặc tắt các tín hiệu hóa học báo cho tế bào ung thư phát triển và phân chia:
Ngăn chặn các tế bào ung thư phát triển bằng cách làm gián đoạn các tín hiệu khiến chúng phát triển và phân chia không theo trật tự.
Tuy nhiên, một số tế bào ung thư có những thay đổi về protein trên bề mặt khiến chúng phân chia dù có tín hiệu hay không.
Một số liệu pháp nhắm mục tiêu can thiệp vào các protein này, ngăn chúng ra lệnh cho các tế bào phân chia. Quá trình này giúp làm chậm sự phát triển không kiểm soát của ung thư.
Thúc đẩy tế bào ung thư chết theo chương trình: Các tế bào bình thường sẽ chết theo chương trình khi chúng bị hư hỏng hoặc không còn cần thiết nữa. Tuy nhiên, tế bào ung thư có nhiều cách để tránh quá trình chương trình chết này. Một số loại thuốc có thể tác động đến protein trong tế bào ung thư khiến chúng chết theo chương trình.
Ức chế tăng sinh mạch máu: Một số loại thuốc đích được gọi là thuốc ức chế hình thành mạch có thể ngăn chặn các khối u hình thành mạch máu mới hoặc phá hủy mạch máu. Khi không được mạch máu nuôi dưỡng, khối u sẽ co lại và không phát triển lớn thêm.
Gây độc cho tế bào ung thư: Các kháng thể đơn dòng kết hợp với chất tiêu diệt tế bào khi được đưa vào cơ thể sẽ tìm kiếm và gắn vào mục tiêu trên bề mặt tế bào ung thư. Tế bào ung thư sẽ hấp thụ các chất tiêu diệt tế bào và chết đi.
Các loại thuốc điều trị đích
Thuốc điều trị đích có thể được chia thành 2 loại là:
Thuốc phân tử nhỏ:
Phân tử thuốc rất nhỏ có thể xâm nhập vào tế bào ung thư. Sau đó chúng sẽ nhắm vào một chất đặc hiệu trong tế bào để ngăn chặn các hoạt động của chất đó.
Phần lớn các loại thuốc phân tử nhỏ sẽ được dùng theo đường uống (thuốc dạng viên nén, viên nang, con nhộng,...)
Kháng thể đơn dòng:
Kháng thể đơn dòng là các protein nhân tạo được sản xuất trong phòng thí nghiệm. Chúng được thiết kế để gắn vào các mục tiêu cụ thể được tìm thấy trên tế bào ung thư.
Các kháng thể đơn dòng có thể đánh dấu các tế bào ung thư để hệ thống miễn dịch có thể nhận ra và tiêu diệt chúng tốt hơn, gây độc cho tế bào ung thư hoặc ngăn cản tế bào ung thư phát triển,...
Các loại thuốc mang kháng thể đơn dòng thường được sử dụng qua đường tiêm truyền tĩnh mạch.
Tác dụng phụ của phương pháp điều trị đích
Liệu pháp điều trị đích được cho là ít gây hại cho cơ thể hơn so với phương pháp hóa trị. Tuy nhiên phương pháp này cũng có thể gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng.
Các tác dụng phụ mà bệnh nhân có thể gặp phải tùy thuộc vào loại thuốc đích cũng như nền tảng sức khỏe của bệnh nhân và cách cơ thể đáp ứng với thuốc.
Các tác dụng phụ thường gặp nhất là tiêu chảy và các vấn đề về gan. Ngoài ra, một số tác dụng phụ phổ biến khác có thể kể đến như:
Tăng huyết áp
Chảy máu dạ dày, ruột
Vết thương chậm lành
Tổn thương tim: Biểu hiện qua các triệu chứng như đau ngực, ho nhiều, khó thở (đặc biệt là vào ban đêm), tăng cân nhanh, chóng mặt, ngất xỉu hoặc sưng mắt cá chân,...
Các vấn đề về da: da khô, đỏ, ngứa,...
Nhìn chung, mỗi bệnh nhân sẽ phù hợp với phương pháp điều trị khác nhau, tùy thuộc vào loại ung thư, giai đoạn bệnh cũng như tình trạng sức khỏe người bệnh. Hãy trao đổi với bác sĩ bác sĩ điều trị để biết được liệu pháp điều trị đích có phù hợp với bản thân hay không.
Mong rằng bài viết trên đã đem lại những thông tin hữu ích cho độc giả về phương pháp điều trị đích.