Bia tưởng niệm nữ sỹ Hồ Xuân Hương được xây dựng vào năm 1998. Đây là công trình nằm trong quần thể di tích lịch sử của tỉnh Nghệ An, bao gồm khu lăng mộ nhà chí sỹ cách mạng Hồ Tùng Mậu, liệt sỹ Cù Chính Lan, bia mộ cụ Hồ Phi Tích tại thôn 3, xã Quỳnh Đôi, huyện Quỳnh Lưu.
Nữ sĩ Hồ Xuân Hương là con của ông Hồ Phi Diễn (1704 - 1786) - một nhà nho ở xã Quỳnh Đôi, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An. Bà là nhà thơ nữ kiệt xuất của Việt Nam cuối thế kỷ XVIII, đầu thế kỷ XIX, được tôn vinh “Bà chúa thơ Nôm” với nhiều tác phẩm đạt đỉnh cao của thơ Nôm, là một hiện tượng hiếm có trong văn học thế giới.
Hồ Xuân Hương được biết đến là người có tư tưởng mới mẻ, cùng lối làm thơ phá cách, đậm dấu ấn cá nhân - cá thể, ngôn ngữ bình dị mà sáng tạo, có sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa ngôn ngữ bác học và ngôn ngữ dân gian. Vì thế, các tác phẩm của bà đã đem lại nhiều ý nghĩa, giá trị và sức sống lâu bền, từ quá khứ đến hiện tại.
Thơ của bà thể hiện một tư tưởng nhân văn, nhân bản sâu sắc với hạt nhân là đấu tranh đòi quyền sống cho con người, mà trước hết là bình đẳng giới và cho giải phóng phụ nữ ở Việt Nam. Trải qua hàng thế kỷ, thơ Hồ Xuân Hương vẫn được các thế hệ đương đại yêu mến. Bởi mỗi tiếng thơ của bà là đều đại diện cho tâm tư, tình cảm, khát vọng yêu và sống, sự quyết liệt trong đấu tranh bình quyền… của người phụ nữ.
Trong 6 danh nhân Việt Nam từng được UNESCO vinh danh, gồm Hồ Chí Minh, Nguyễn Trãi, Nguyễn Du, Chu Văn An, Hồ Xuân Hương và Nguyễn Đình Chiểu, thì chỉ duy nhất Hồ Xuân Hương là nữ. Với những giá trị tư tưởng, nghệ thuật mang tính quốc tế và vượt tầm thời đại, thơ Hồ Xuân Hương đã được dịch ra 12 thứ tiếng./.
Huyện đoàn Quỳnh Lưu
(Sưu tầm và Biên soạn)
