Hỏi: Một người tự ý sử dụng (SD) hình ảnh cá nhân của người khác, gán ghép thông tin để đưa lên mạng xã hội (MXH) làm ảnh hưởng đến danh dự, uy tín của người đó thì có vi phạm pháp luật? (Lê Thị Chi, quận Tân Phú).
Trả lời: Điều 32 Bộ luật Dân sự 2015 quy định:
1. Cá nhân có quyền đối với hình ảnh của mình.
Việc SD hình ảnh của cá nhân phải được người đó đồng ý.
Việc SD hình ảnh của người khác vì mục đích thương mại thì phải trả thù lao cho người có hình ảnh, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác.
2. Việc SD hình ảnh trong trường hợp sau đây không cần có sự đồng ý của người có hình ảnh hoặc người đại diện theo pháp luật của họ:
a) Hình ảnh được SD vì lợi ích quốc gia, dân tộc, lợi ích công cộng;
b) Hình ảnh được SD từ các hoạt động công cộng, bao gồm hội nghị, hội thảo, hoạt động thi đấu thể thao, biểu diễn nghệ thuật và hoạt động công cộng khác mà không làm tổn hại đến danh dự, nhân phẩm, uy tín của người có hình ảnh.
3. Việc SD hình ảnh mà vi phạm quy định tại điều này thì người có hình ảnh có quyền yêu cầu tòa án ra quyết định buộc người vi phạm, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan phải thu hồi, tiêu hủy, chấm dứt việc SD hình ảnh, bồi thường thiệt hại và áp dụng các biện pháp xử lý khác theo quy định pháp luật.
Sử dụng hình ảnh của người khác khi chưa được cho phép có thể bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự. Cụ thể như sau:
* Xử phạt hành chính:
- Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng đối với hành vi quảng cáo có SD hình ảnh, lời nói, chữ viết của cá nhân khi chưa được cá nhân đó đồng ý, trừ trường hợp được pháp luật cho phép.
- Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng nếu tiết lộ hình ảnh của người khác mà không được cho phép nhưng chưa đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
- Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng nếu SD trái phép hình ảnh người khác nhằm mục đích vu khống, xúc phạm danh dự, nhân phẩm trên môi trường mạng.
- Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với việc lợi dụng MXH để cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của cá nhân...
* Truy cứu trách nhiệm hình sự
- Nếu SD hình ảnh người khác trái phép trên MXH để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản thì có thể bị truy cứu về "tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản" quy định tại Điều 174 Bộ luật Hình sự (BLHS) với mức phạt tù cao nhất là chung thân.
- Nếu SD hình ảnh người khác trái phép trên MXH nhằm mục đích xúc phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín thì có thể bị truy cứu về "tội làm nhục người khác" quy định tại Điều 155 BLHS với khung hình phạt cao nhất là 5 năm tù giam hoặc "tội vu khống" tại Điều 156 BLHS với mức phạt cao nhất đến 7 năm tù.
