Ngô Tất Tố là một cây bút hiện thực sắc sảo, nổi bật trong thời kỳ cách mạng, với những tác phẩm phản ánh chân thực cảnh ngộ bi thảm của người nông dân. Những nhân vật trong các tác phẩm của ông là hiện thân của sự chịu đựng, cam phận trước ách áp bức, bóc lột mà không thể tìm được lối thoát. Trong số những tác phẩm nổi bật, 'Tắt đèn' là tác phẩm gây ấn tượng mạnh mẽ, đặc biệt là phân đoạn 'Tức nước vỡ bờ' với những xúc cảm sâu sắc và đầy ý nghĩa.
Ngô Tất Tố đã khéo léo chọn lựa chủ đề từ các vụ thuế nặng nề ở các làng quê Bắc Bộ, vẽ lên bức tranh đau thương về số phận của người nông dân và sự tàn nhẫn của các thế lực thống trị. Tác phẩm thể hiện sự bóc lột của các tầng lớp cường hào, quan lại, đặc biệt là vợ chồng Nghị Quế, những kẻ lợi dụng hoàn cảnh khó khăn của người dân để trục lợi. Họ là hình ảnh tiêu biểu cho những kẻ áp bức trong xã hội phong kiến tàn dư.
Trong khi đó, nhân vật chị Dậu là hình mẫu đầy kiên cường, dũng cảm, thể hiện tình yêu thương vô bờ bến với gia đình. Dù trong hoàn cảnh khó khăn, chị không ngừng cố gắng chăm lo cho chồng, cho con, chịu đựng hết thảy sự nghèo đói và khổ sở. Chị Dậu vừa phải gánh chịu những đòn roi từ kẻ áp bức, vừa phải chống chọi với cái đói và nỗi lo toan trong gia đình. Cảnh chị múc cháo từ nồi cũ cho chồng, vừa quạt vừa ân cần mời anh ăn, thể hiện tình cảm chân thành và sự hy sinh vô điều kiện của người vợ nghèo.
Chị Dậu đã trở thành trụ cột vững vàng cho gia đình khi chồng bị đánh đập, thân tàn ma dại. Bằng mọi cách, chị đã bán tất cả, kể cả đứa con gái yêu quý của mình, chỉ mong cứu được chồng. Chị đã phải trải qua bao đau đớn, xót xa nhưng vẫn không bỏ cuộc. Lúc anh Dậu vừa hồi phục, bọn tay sai lại đến, đe dọa bắt anh đi, khiến chị Dậu không còn sự lựa chọn nào ngoài việc phản kháng mạnh mẽ. Lời van xin của chị Dậu ban đầu không được nghe, nhưng khi sự nhẫn nhục đã bị dồn nén quá lâu, chị đã vùng lên, đối diện với kẻ thù một cách đầy quyết liệt.
Cảnh chị Dậu quật ngã tên tay sai thể hiện sức mạnh tiềm tàng của lòng căm phẫn, tình yêu thương gia đình. Chính sự áp bức tột cùng đã thúc đẩy chị đứng lên chống lại sự tàn nhẫn. Câu chuyện của chị Dậu, dù chỉ là một hành động cá nhân, nhưng đã phản ánh rõ quy luật của xã hội: có áp bức, có đấu tranh. Tác phẩm 'Tắt đèn' dù kết thúc với cảnh ngộ bi thương của chị Dậu, nhưng cũng là minh chứng cho sự đấu tranh không ngừng của người nông dân, và là lời gợi mở cho những cuộc cách mạng tiếp theo.
Với tác phẩm này, Ngô Tất Tố đã khắc họa một cách sâu sắc cảnh ngộ người nông dân trước cách mạng. Câu tục ngữ 'tức nước vỡ bờ' qua ngòi bút của ông không chỉ là lời cảnh tỉnh mà còn là động lực mạnh mẽ cho các cuộc đấu tranh sau này.