Thể thơ tám chữ là gì?
Thể thơ tám chữ, hay còn gọi là thơ bát ngôn, là một thể loại thơ với mỗi câu thơ có tám chữ (tám âm tiết). Cấu trúc này giúp tạo ra sự cân đối và nhịp điệu đều đặn, dễ nhớ và dễ thuộc. Thơ tám chữ thường được sử dụng để biểu đạt cảm xúc, miêu tả cảnh vật và kể chuyện, với khả năng truyền tải ý nghĩa sâu sắc và tình cảm chân thật.
Ví dụ:
Khách ngồi lại cùng em trong chốc nữa
Vội vàng chi, trăng lạnh quá, khách ơi
Đêm nay rằm: yến tiệc sáng trên trời
Khách không ở, lòng em cô độc quá
Khách ngồi lại cùng em! Đây gối lả
Tay em đây mời khách ngả đầu say
Đây rượu nồng. Và hồn của em đây
Em cung kính đặt dưới chân hoàng tử
(Lời kỹ nữ - Xuân Diệu)
Nguồn gốc của thể thơ tám chữ
Thể thơ tám chữ có nguồn gốc từ các hình thức thơ cổ điển, trong đó việc sử dụng cấu trúc tám chữ mỗi câu giúp tạo ra nhịp điệu và âm hưởng đặc trưng. Thể loại thơ này đã tồn tại từ lâu trong văn học Á Đông, đặc biệt là ở Trung Quốc và sau đó lan truyền sang các nước lân cận như Việt Nam. Các nhà thơ Việt Nam thời xưa đã tiếp thu và biến đổi các thể thơ này để phù hợp với ngôn ngữ và văn hóa Việt. Nhiều nhà thơ nổi tiếng đã sử dụng thể thơ này để sáng tác những tác phẩm bất hủ. Thơ tám chữ cũng được sử dụng rộng rãi trong phong trào Thơ Mới vào đầu thế kỷ XX, khi các nhà thơ tìm kiếm sự đổi mới trong cách biểu đạt và sáng tác.
Đặc điểm của thể thơ tám chữ
Cấu Trúc:
Mỗi câu thơ gồm tám chữ. Các bài thơ thường được tổ chức thành các đoạn gồm nhiều câu, có thể là bốn, sáu hoặc tám câu.
Ngắt nhịp:
Thơ tám chữ thường có nhịp điệu 4/4 hoặc 2/2/2/2, giúp tạo ra sự cân đối và dễ đọc.
Gieo Vần:
Quy tắc gieo vần trong thơ tám chữ khá linh hoạt, thường là vần liền hoặc vần cách ở cuối mỗi câu hoặc các cặp câu.
Vần liền
Cứ hai vần bằng rồi đến hai vần trắc, hoặc hai vần trắc rồi đến hai vần bằng. Ví du:
Khe nước hẹp khép dần sau bánh lái
Đôi bờ gấm chập chờn xê xích lại
Nóc rêu nhung buông rủ sát ngang đầu
Hồn phiêu dao tưởng cõi chiếc thuyền câu
Lách hang đá bay về non nước Tấn
(Đào Nguyên lạc lối - Vũ Hoàng Chương)
Vần cách
Một vần bằng rồi tới một vần trắc. Như vậy, câu 1 vần với câu 3, câu 2 vần với câu 4. Ví dụ:
Đuốc hoa toả, xiêm y càng rực rỡ
Khói trầm dâng, son phấn ngát lây hương.
Da thịt cháy, nhưng còn hơi bỡ ngỡ,
Nấp sau rèm tơ lụa mỏng hơn sương.
(Động phòng hoa chúc - Vũ Hoàng Chương)
Vần ôm
Câu 1 vần với câu 4, câu 2 vần câu 3. Thí dụ:
Trời hôm nay mưa nhiều hay rất nắng?
Mưa tôi chả về bong bóng vỡ đầy tay
Trời nắng ngọt ngào... tôi ở lại đây
Như một buổi hiên nhà nàng dịu sáng
(Tuổi mười ba - Nguyên Sa)
Bằng Trắc
Luật bằng trắc của thơ tám chữ hơi khác thơ bảy chữ và là thể thơ tương đối tự do, không hoàn toàn gò bó vào luật bằng trắc như thơ bảy chữ. Luật bằng trắc chỉ áp dụng cho những câu liền mạch thông thường. Những câu ngắt thành nhiều cụm từ thì chỉ theo luật đôi chút hoặc đôi khi không theo luật bằng trắc gì cả.
Ví dụ 1:
Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối, (xxTxBBxT)
Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan? (xxBxTTxB)
Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn, (xxBxTTxB)
Ta lặng ngắm giang san ta đổi mới? (xxTxBBxT)
(Nhớ rừng - Thế Lữ)
Ví dụ 2:
Em cứ hẹn nhưng em đừng đến nhé! (xxTxBBxT)
Để lòng buồn tôi dạo khắp trong sân, (xxBxTTxB)
Ngó trên tay, thuốc lá cháy lụi dần... (xxBxTTxB)
Tôi nói khẽ: Gớm, làm sao nhớ thế? (xxTxBBxT)
…
Em cứ hẹn nhưng em đừng đến nhé! (xxTxBBxT)
Em tôi ơi! tình có nghĩa gì đâu? (xxBxTTxB)
Nếu là không lưu luyến buổi sơ đầu? (xxBxTTxB)
Thuở ân ái mong manh như nắng lụa. (xxTxBBxT)
(Ngập ngừng - Hồ Dzếnh)
Hướng dẫn cách làm thơ tám chữ
Bước 1: Chọn chủ đề
Chọn một chủ đề mà bạn muốn viết. Đó có thể là tình yêu, thiên nhiên, cuộc sống, hoặc bất cứ điều gì bạn cảm thấy đam mê và có nhiều cảm xúc để truyền tải.
Bước 2: Phác thảo ý tưởng
Phác thảo những ý tưởng chính mà bạn muốn đưa vào bài thơ. Hãy suy nghĩ về các hình ảnh, cảm xúc và thông điệp bạn muốn gửi gắm.
Bước 3: Sắp xếp câu thơ
Bắt đầu sắp xếp các ý tưởng thành các câu thơ gồm tám chữ. Hãy chú ý đến nhịp điệu và vần để tạo ra sự hài hòa và cân đối cho bài thơ.
Bước 4: Chỉnh sửa và hoàn thiện
Sau khi viết xong bản thảo đầu tiên, hãy đọc lại và chỉnh sửa để đảm bảo các câu thơ mượt mà, rõ ràng và truyền tải đúng ý tưởng của bạn.
Cách làm thơ tám chữ
Có người hỏi cách làm thơ tám chữ
Xin trả lời dễ lắm chứ ai ơi
Nghĩ làm sao thì cứ viết nên lời
Vì vần điệu không bó như thơ khác
Cốt là nghe êm êm theo tiếng nhạc
Mỗi một vần chỉ phải một lần thôi
Hết hai câu lại được đổi âm rồi
Bằng bằng hết lại đến phiên trắc trắc
Cần âm điệu nghe sao đừng khúc mắc
Đừng cho 5,6 chữ một âm đều
Nên đổi thay bằng trắc thật là kêu
Không nhất thiết câu đầu tiên phải trắc
Vần thứ nhất câu 2 & 3 bắt cặp
Rôì 4 & 5, 6 & 7 tiếp tục đi
Câu cuối cùng cũng chẳng bó buộc gì
Vì chấm dứt mà không cần vần tiếp
Thơ có hay còn nhờ ngôn ngữ đẹp
Như bài này con cóc phải cười thôi
Viết lông bông đùa một chút cho vui
Để cho biết đó là thơ tám chữ.
Xem thêm:
Sáng tác thể thơ năm chữ cho người mới bắt đầuTổng hợp những tác phẩm nổi bật sử dụng thể thơ sáu chữ
Kết luận
Thể thơ tám chữ là một trong các thể loại thơ dễ tiếp cận và đầy cảm hứng cho người mới bắt đầu. Với cấu trúc đơn giản và khả năng truyền tải cảm xúc mạnh mẽ, thơ tám chữ giúp bạn dễ dàng sáng tác những bài thơ ý nghĩa và sâu sắc. Học Là Giỏi hy vọng rằng qua bài viết này, bạn sẽ tự tin hơn trong việc sáng tác thơ tám chữ và có thể tạo ra những tác phẩm tuyệt vời của riêng mình.