Nghị luận văn học là một trong những nội dung quan trọng trong chương trình Ngữ Văn lớp 9. Làm tốt được bài văn nghị luận văn học là rèn luyện cho học sinh về kỹ năng cảm thụ, phân tích, bình luận, đánh giá nội dung, nghệ thuật của một đoạn thơ, một tác phẩm văn học. Làm tốt bài văn nghị luận văn học còn rèn luyện tư duy về ngôn ngữ, cách diễn đạt chính xác, cách dùng từ chuẩn mực, thuyết phục người khác nhìn nhận vấn đề theo quan điểm đúng đắn, phù hợp với tư tưởng, chủ đề của tác phẩm đồng thời có những liên hệ sát với cuộc sống hàng ngày.
Nghị luận văn học về một đoạn thơ, bài thơ nhằm hình thành, phát triển khả năng lập luận chặt chẽ, trình bày những lí lẽ, dẫn chứng một cách rõ ràng giàu sức thuyết phục. Khi bày tỏ ý kiến bản thân về một tác phẩm thơ nào đó đòi hỏi học sinh cần phải có kiến thức văn học và kĩ năng cơ bản khi viết bài . Nhưng kiến thức và kĩ năng cơ bản đó có từ đâu? Đó chính là từ những bài giảng , từ sự hướng dẫn của giáo viên và từ cách cảm thụ của học sinh. Vì vậy, qua thực tế giảng dạy.Tôi mạnh dạn trình bày một số kinh nghiệm của bản thân trong việc rèn luyện cho học sinh viết bài văn nghị luận văn học phần thơ hiện đại lớp 9. Không những vậy kiểu bài này thường xuyên còn có mặt chính trong các đề thi học sinh giỏi, trong các đề thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT. Nhằm kiểm tra mức độ hiểu biết của học sinh về các đoạn thơ, bài thơ. Trên cơ sở đó nhằm giáo dục nhân cách cho học sinh, bồi dưỡng tình cảm, tâm hồn, tình yêu quê hương đất nước, yêu cái đẹp và bộc lộ được những tâm tư tình cảm của mình thông qua một bài văn nghị luận.
Đã nhiều năm giảng dạy kiểu bài này, tôi vẫn thấy đây là nội dung khó đối với học sinh. Hầu như ít học sinh có thể làm hay, làm tốt, làm đúng được dạng kiểu bài này. Bởi vốn sống của các em chưa nhiều, ngôn ngữ diễn đạt còn hạn chế. Khi làm bài thường nghĩ như thế nào thì viết ra như thế, chứ không biết cách lập luận chắc chắn, rõ ràng cho một vấn đề cụ thể, mà tác giả đặt ra nhằm thu hút sự chú ý của người đọc, người nghe. Điều quan trọng là đối với các em để đạt được số điểm tương đối trong các bài kiểm tra cũng như trong các bài thi học sinh giỏi, thi vào lớp 10 THPT.
Nhưng đối với học sinh THCS đặc biệt là học sinh ở những vùng nông thôn thì kĩ năng viết văn của các em còn nhiều hạn chế: Bài viết rời rạc, khô khan, dùng câu dùng từ chưa chính xác, bố cục chưa rõ ràng, lập luận chưa có sức thuyết phục, vốn từ nghèo nên diễn đạt lủng củng tối nghĩa, dài dòng, không thoát ý, mắc nhiều lỗi chính tả. Từ thực trạng trên , tôi đã tìm tòi, học hỏi bạn bè, đồng nghiệp và mạnh dạn đưa ra sáng kiến kinh nghiệm “Rèn kĩ năng làm tốt bài văn nghị luận văn học phần thơ hiện đại cho học sinh lớp 9”
Vậy làm thế nào để học sinh nắm chắc và làm được bài nghị luận văn học đạt kết quả cao? Là một giáo viên đã nhiều năm tham gia công tác giảng dạy tôi đã nắm bắt được tình hình này, tôi đã chọn chuyên đề này để nghiên cứu, để có những suy nghĩ sâu sắc hơn, những biện pháp cụ thể hơn, rõ ràng hơn giúp học sinh lớp 9 làm tốt được bài văn nghị luận văn học phần thơ hiện đại và có nhiều hứng thú, say mê với môn hơn hơn. Một lý do nữa khiến tôi chọn chuyên đề này là tôi được giao nhiệm vụ giảng dạy môn Ngữ Văn lớp 9 và bồi dưỡng học sinh giỏi môn Ngữ Văn khối 9 nhiều năm. Mặc dù kết quả chưa thật tốt, song đó cũng là một thành công bước đầu của tôi trong việc áp dụng những phương pháp, biện pháp cụ thể rõ ràng, những kinh nghiệm thiết thực giúp học sinh lớp 9 làm tốt bài văn nghị luận văn học phần thơ hiện đại. Tôi hi vọng rằng những kinh nghiệm nhỏ này có ích và được áp dụng rộng rãi trong các nhà trường THCS. Qua việc đưa đề tài vào thực hiện trong năm học 2019-2020, tôi nhận thấy các em có những tiến bộ rõ rệt trong việc làm bài văn nghị luận văn học. Chính vì vậy nên tôi tiếp tục tìm tòi, nghiên cứu, bổ sung để thực hiện đề tài trong các năm học tiếp theo.